กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้จัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย ฉบับปี พ.ศ.2562 (Thai Herbal Pharmacopoeia 2019) ขึ้น เพื่อร่วมเฉลิมฉลองเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จพระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว พระมหากษัตริย์รัชกาลที่ 10 แห่งราชวงศ์จักรี
นายแพทย์โอภาส การย์กวินพงศ์ อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวว่า ปัจจุบันกระแสตอบรับและความต้องการ ใช้สมุนไพรของประชนเพิ่มขึ้นอย่างต่อเนื่อง สังเกตได้จากท้องตลาดมีผลิตภัณฑ์สมุนไพรที่เพิ่มขึ้น ไม่ว่าจะเป็น ยา เครื่องสำอาง เสริมอาหารและอาหาร รวมถึงรัฐบาลได้เล็งเห็นความสำคัญของการพัฒนาสมุนไพรไทยที่เป็นระบบอย่างยั่งยืน จึงได้จัดทำแผนแม่บทแห่งชาติ ว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย พ.ศ. 2560 – 2564 โดยมีเป้าหมายเพื่อส่งเสริมการผลิตและใช้ประโยชน์จากสมุนไพรไทย อย่างเต็มประสิทธิภาพ และผลักดันสมุนไพรไทยให้เป็น 1 ในพืชเศรษฐกิจตัวใหม่ที่ขับเคลื่อนโมเดล Thailand 4.0 สร้างมูลค่าเพิ่ม แก่ผลิตภัณฑ์สมุนไพร และขยายช่องทางธุรกิจสมุนไพรไปยังประชาคมอาเซียน กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ได้สนองนโยบายรัฐบาล ตามโมเดล Thailand 4.0 เดินหน้าส่งเสริมการควบคุมคุณภาพยาสมุนไพร ให้ได้มาตรฐานสากล เพื่อสร้างความมั่นใจแก่ผู้บริโภคโดยได้ริเริ่มและพัฒนาอย่างต่อเนื่องในการจัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย (Thai Herbal Pharmacopoeia, THP) มาตั้งแต่ปี พ.ศ.2532 ด้วยวิสัยทัศน์กว้างไกลและการตระหนักถึงความจำเป็นที่วัตถุดิบและผลิตภัณฑ์สมุนไพรจะต้องมีมาตรฐาน
ทั้งนี้ตำรายามาตรฐานยาสมุนไพรไทยจะเป็นประโยชน์ในการใช้เป็นตำรายาอ้างอิงตามกฎหมายสำหรับผู้ประกอบการและหน่วยงาน ที่เกี่ยวข้องในการควบคุมคุณภาพยาสมุนไพรไทยให้ได้มาตรฐานสากลทั้งการผลิตยาเพื่อใช้ในประเทศและเพิ่มมูลค่าการส่งออก
สำหรับในปี พ.ศ.2562 นี้ เพื่อเป็นการร่วมเฉลิมฉลองเนื่องในโอกาสมหามงคลพระราชพิธีบรมราชาภิเษก พระบาทสมเด็จ พระวชิรเกล้าเจ้าอยู่หัว รัชกาลที่ 10 กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ จึงได้จัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย ฉบับปี พ.ศ.2562 (Thai Herbal Pharmacopoeia 2019) ขึ้น โดยมีมาตรฐานยาสมุนไพรทั้งหมด 90 มอโนกราฟ ประกอบด้วย วัตถุดิบ สารสกัด และผลิตภัณฑ์สมุนไพร ซึ่งเป็นยาสมุนไพรที่มีในบัญชียาหลักแห่งชาติและมีการใช้มากในประเทศไทย เช่น ขมิ้นชัน ยาแคปซูลขมิ้นชัน สารสกัดแห้งขมิ้นชัน ยาแคปซูลสารสกัดแห้งขมิ้นชัน ฟ้าทะลาย ยาแคปซูลฟ้าทะลาย เถาวัลย์เปรียง สารสกัดแห้งเถาวัลย์เปรียงยาแคปซูลสารสกัดแห้งเถาวัลย์เปรียง บัวบก สารสกัดแห้งบัวบก ยาครีมบัวบก ปัญจขันธ์ สารสกัดแห้งปัญจขันธ์ ยาแคปซูลสารสกัดแห้งปัญจขันธ์ ชุมเห็ดเทศ ชาชงชุมเห็ดเทศ ยาแคปซูลชุมเห็ดเทศ กระชายดำ ไพล เป็นต้น รวมทั้งได้ปรับปรุงภาคผนวก สำหรับการตรวจสอบปริมาณสิ่งตกค้างของสารกำจัดศัตรูพืช กว่า 70 ชนิด และการตรวจสอบปริมาณโลหะหนัก
“ตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย (Thai Herbal Pharmacopoeia) เป็นตำรายาได้รับการยอมรับสำหรับการอ้างอิงตามกฎหมายในประเทศไทย และเป็นตำรายาที่ยอมรับทางวิชาการอย่างกว้างขวาง เรื่องมาตรฐานสมุนไพรในระดับสากลซึ่งประกอบด้วย ข้อกำหนดมาตรฐาน ทั้งทางด้านเภสัชเวทและพฤกษศาสตร์ และทางด้านเคมี ฟิสิกส์ ข้อมูลด้านความปลอดภัยขนาดการใช้ยาเบื้องต้นและการเก็บรักษาของยาสมุนไพรที่พบในประเทศ ทั้งนี้จะช่วยให้ผู้ประกอบการใช้ในการขึ้นทะเบียนตำรับยา การควบคุมคุณภาพยาสมุนไพร และสนับสนุนธุรกิจการส่งออกสมุนไพรทั้งในรูปวัตถุดิบ สารสกัด ผลิตภัณฑ์สำเร็จรูปทั้งในรูปยา และผลิตภัณฑ์เสริมอาหารให้เป็นที่ยอมรับจากต่างประเทศในด้านมาตรฐาน และเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องในการควบคุมคุณภาพยาสมุนไพรในประเทศให้ได้มาตรฐานสากล ป้องกันการปนปลอมยาสมุนไพรที่พบมากในปัจจุบัน ลดการนำเข้ายาแผนปัจจุบันจากต่างประเทศและเพิ่มการพึ่งพาตนเอง” อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าว