กระทรวงมหาดไทย โดยนายอนุทิน ชาญวีรกูล รองนายกรัฐมนตรีและรัฐมนตรีว่าการกระทรวงมหาดไทย มอบนโยบายให้ทุกส่วนราชการจัดโครงการ/กิจกรรมเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 72 พรรษา 28 กรกฎาคม 2567 ซึ่งมีลักษณะของโครงการ/กิจกรรมเกี่ยวกับการน้อมนำพระราชปณิธาน พระราชดำริ พระบรมราโชวาท พระราชกรณียกิจมาประยุกต์ใช้หรือเป็นการสืบสาน รักษา และต่อยอด โครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ โดยต้องคำนึงถึงความเหมาะสมและสมพระเกียรติ มีความจำเป็น เป็นประโยชน์ต่อสังคมโดยส่วนรวม และต้องไม่ก่อให้เกิดความเดือดร้อนแก่ประชาชน ไม่ขัดต่อศีลธรรมและขนบธรรมเนียมประเพณีอันดีงามของไทย
นายสุทธิพงษ์ จุลเจริญ ปลัดกระทรวงมหาดไทย ได้น้อมนำหลักปรัชญาของเศรษฐกิจพอเพียง ทฤษฎีใหม่ประยุกต์ และอารยเกษตรของพระบาทสมเด็จพระบรมชนกาธิเบศร มหาภูมิพลอดุลยเดชมหาราช บรมนาถบพิตร และพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว มาดำเนิน “โครงการพัฒนาแหล่งน้ำ (แก้มลิง) แบบอารยเกษตร” เพื่อเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว เนื่องในโอกาสมหามงคลเฉลิมพระชนมพรรษา 72 พรรษา 28 กรกฎาคม 2567 ขับเคลื่อนตามพระราชปณิธาน “สืบสาน รักษา และต่อยอด” ในการนี้ได้มอบหมายให้กรมโยธาธิการและผังเมือง ดำเนินการออกแบบพื้นที่โครงการพัฒนาแหล่งน้ำ (แก้มลิง) แบบอารยเกษตร ตามแนวพระราชดำริ เพื่อช่วยบรรเทาและแก้ไขปัญหาน้ำท่วม – น้ำแล้ง พัฒนาพื้นที่ และคุณภาพชีวิตของประชาชน เกิดการพัฒนาแบบบูรณาการอย่างยั่งยืน โดยให้เป็นศูนย์การเรียนรู้เกษตร “ทฤษฎีใหม่” เป็นแนวทางหรือหลักในการบริหารจัดการที่ดินและน้ำ เพื่อการเกษตรในที่ดินขนาดเล็ก ให้เกิดประโยชน์สูงสุดด้วยหลักเศรษฐกิจพอเพียง โดยมีแผนดำเนินโครงการพัฒนาแหล่งน้ำ (แก้มลิง) แบบอารยเกษตร 6 พื้นที่ ได้แก่ ภาคตะวันตก – จังหวัดกาญจนบุรี , ภาคเหนือ – จังหวัดพะเยา , ภาคตะวันออกเฉียงเหนือ – จังหวัดอุบลราชธานี , ภาคกลาง – จังหวัดนครนายก , ภาคตะวันออก – จังหวัดจันทบุรี และภาคใต้ – จังหวัดสตูล เป็นการดำเนินการพัฒนาพื้นที่สาธารณะประโยชน์ของรัฐ มาดำเนินการขับเคลื่อนการพัฒนาตามแนวพระราชดำริ บูรณาการทุกภาคส่วนขับเคลื่อนโครงการ แก้ไขปัญหาน้ำท่วม – น้ำแล้ง และเป็นพื้นที่การเรียนรู้และประยุกต์นำไปใช้ในการประกอบอาชีพ เน้นย้ำว่าพื้นที่อารยเกษตร ต้องมี แหล่งน้ำ แหล่งอาหาร ต่อยอดเป็นพื้นที่สาธารณะที่ใช้ประโยชน์ร่วมกัน และเป็นพื้นที่แห่งการเรียนรู้ ที่พึ่งพาตนเองได้
โดยวันที่ 5 มกราคม 2567 เวลา 11.00 น. นายพงศ์รัตน์ ภิรมย์รัตน์ อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง บรรยายพิเศษในการประชุมเชิงปฏิบัติการ “การออกแบบพื้นที่โครงการพัฒนาแหล่งน้ำ (แก้มลิง) แบบอารยเกษตร ตามแนวพระราชดำริ” ซึ่งจัดขึ้นระหว่างวันที่ 5 – 8 มกราคม 2567 มีผู้เชี่ยวชาญมาบรรยายและร่วมถ่ายทอดความรู้ อาทิ รศ.วรวรรณ โรจนไพบูลย์ ผศ.พิเชฐ โสวิทยสกุล และนายคณิต ธนูธรรมเจริญ ที่ปรึกษาปลัดกระทรวงมหาดไทย ณ ศูนย์ศึกษาและพัฒนาชุมชนนครนายก จังหวัดนครนายก
นายพงศ์รัตน์ ภิรมย์รัตน์ อธิบดีกรมโยธาธิการและผังเมือง กล่าวว่า การประชุมและการฝึกปฏิบัติในครั้งนี้ เป็นการถ่ายทอดและพัฒนาองค์ความรู้ด้านการพัฒนาพื้นที่แบบอารยเกษตร ตามแนวพระราชดำริ ให้แก่เจ้าหน้าที่จากหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในพื้นที่เป้าหมาย 6 จังหวัด ประกอบด้วย นายอำเภอ ผู้แทนจากองค์การบริหารส่วนจังหวัด ผู้แทนจากกรมการพัฒนาชุมชน เจ้าหน้าที่จากสำนักงานโยธาธิการและผังเมืองจังหวัด รวมทั้งเจ้าหน้าที่จากสำนัก/กอง ที่เกี่ยวข้องของกรมโยธาธิการและผังเมือง ให้สามารถดำเนินการออกแบบแนวคิดการพัฒนาพื้นที่เป้าหมายได้ โดยเน้นย้ำว่า การออกแบบให้เป็นไปตามที่ปลัดกระทรวงมหาดไทยให้แนวทางไว้ประกอบด้วย 1. พัฒนาแหล่งน้ำ 2. สร้างความมั่นคงทางอาหาร ตามพระราชปณิธาณของสมเด็จพระกนิษฐาธิราชเจ้า กรมสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี 3. เป็นที่สาธารณะ ที่พักผ่อนหย่อนใจ 4. เป็นศูนย์เรียนรู้ของประชาชน โดยอาศัยเครือข่าย ประสานงานแบบบูรณาการ การทำงานร่วมกันที่สอดคล้องกับแนวคิด วัตถุประสงค์ของโครงการ ได้แลกเปลี่ยนเรียนรู้ความคิดและประสบการณ์ อันจะเป็นประโยชน์ต่อการขับเคลื่อนโครงการ เมื่อโครงการแล้วเสร็จจะช่วยบรรเทาและแก้ไขปัญหาน้ำท่วม – น้ำแล้ง และช่วยเก็บกักน้ำเพื่อใช้ในการเกษตร ฟื้นฟูระบบนิเวศเพื่อเป็นแหล่งอาหารแก่ชุมชน พื้นที่ได้รับการพัฒนาให้สามารถใช้เป็นแหล่งน้ำต้นทุนในการพัฒนาพื้นที่แบบอารยเกษตร ประชาชนในพื้นที่มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น นำไปสู่การเปลี่ยนแปลงสู่สิ่งที่ดี Change for Good ในพื้นที่ทุกมิติ