“น้ำ” เป็นปัจจัยหลักในการพัฒนาเศรษฐกิจและความเป็นอยู่พื้นฐานของประเทศ การบริหารจัดการน้ำเพื่อนำน้ำผิวดินส่วนเกินไปกักเก็บไว้ใต้ดินจึงเป็นอีกหนึ่งแนวทางซึ่งเป็นที่ยอมรับและมีการดำเนินการมาแล้วนับเป็นเวลายาวนานในต่างประเทศ
กรมทรัพยากรน้ำบาดาล กระทรวงทรัพยากรธรรมชาติและสิ่งแวดล้อม ได้ดำเนินการศึกษาและทดลองการเติมน้ำใต้ดินในประเทศไทยมาเป็นระยะเวลาหนึ่ง เพื่อใช้เป็นแนวทางในการแก้ไขปัญหาการลดระดับของน้ำใต้ดิน ช่วยบรรเทาปัญหาภัยแล้งและน้ำท่วม โดยผลการศึกษาพบว่าสาเหตุการลดระดับของน้ำ ใต้ดินอย่างต่อเนื่องปีละประมาณ 10 – 20 เซนติเมตรนั้น เกิดขึ้นในพื้นที่ที่มีการสูบใช้น้ำบาดาลอย่างต่อเนื่องเป็นจำนวนมากเกินปริมาณที่เหมาะสม พบมากในหลายพื้นที่ของภาคเหนือตอนล่าง
นอกจากนี้ พื้นที่ดังกล่าวยังพบว่ามีปัญหาการทรุดบ่อน้ำตื้น ซึ่งบางครั้งได้ส่งผลกระทบจนเป็นอันตรายถึงชีวิตจากการติดตั้งเครื่องสูบบริเวณก้นบ่อ ประกอบกับการเปลี่ยนแปลงสภาพภูมิอากาศในปัจจุบันส่งผลให้เกิดปัญหาภัยแล้งในหลายพื้นที่และทำให้ปริมาณน้ำในชั้นน้ำบาดาลมีปริมาณลดลง ประชาชนจึงเริ่มตระหนักถึงความสำคัญในการจัดหาและกักเก็บน้ำเพื่อเพิ่มความมั่นคงของแหล่งน้ำและการใช้น้ำอย่างยั่งยืน
หลักการเติมน้ำใต้ดิน เป็นการนำน้ำที่มีมากเกินความจำเป็นในช่วงน้ำท่วมหลากหรือจากน้ำฝน ที่ตกลงมาเติมลงสู่ชั้นน้ำบาดาลในบริเวณพื้นที่ที่มีความเหมาะสมในการเติมน้ำใต้ดิน ด้วยวิธีการที่เหมาะสมกับสภาพพื้นที่ และนำกลับมาใช้ใหม่ในช่วงเวลาที่ต้องการ โดยไม่ส่งผลกระทบต่อสิ่งแวดล้อม ทั้งนี้ การเติมน้ำใต้ดินสามารถช่วยระบายน้ำท่วมขังในชุมชน ช่วยธรรมชาติฟื้นฟูระดับน้ำบาดาลให้กลับคืนสู่สภาพเดิม ที่สำคัญ รูปแบบและวิธีการเติมน้ำใต้ดินที่เหมาะสมจะเพิ่มความคุ้มค่าและประหยัดงบประมาณ โดยรูปแบบของการเติมน้ำใต้ดินมีหลากหลายวิธี สามารถเลือกใช้ให้เหมาะสมกับพื้นที่ต่างๆ ได้
สำหรับประโยชน์ของการเติมน้ำใต้ดิน ได้แก่
– ช่วยฟื้นฟูแหล่งน้ำใต้ดิน แก้ปัญหาการลดลงของระดับน้ำใต้ดิน
– ช่วยบรรเทาปัญหาน้ำท่วมขังในชุมชน และลดความเสียหายในช่วงฤดูน้ำหลาก
– แก้ปัญหาภัยแล้ง โดยน้ำที่เติมไว้ใต้ดิน สามารถสูบขึ้นมาใช้ในช่วงฤดูแล้งหรือช่วงที่ขาดแคลนน้ำได้
– ป้องกันการรุกล้ำของน้ำเค็ม เมื่อระดับน้ำบาดาลสูงขึ้นทำให้มีแรงดันมากพอจะผลักดันน้ำเค็มได้
– ลดค่าใช้จ่ายในการทรุดบ่อ ระดับน้ำใต้ดินฟื้นตัวขึ้นมา จึงไม่ต้องขุดบ่อน้ำลึกกว่าเดิม
กรมทรัพยากรน้ำบาดาลได้มีการจัดทำเอกสารเผยแพร่องค์ความรู้เรื่องการเติมน้ำใต้ดินและชุดแผนที่ความเหมาะสมในการเติมน้ำใต้ดินของประเทศไทย เพื่อแจกจ่ายไปยังท้องถิ่นและประชาชนในพื้นที่ต่างๆ ทั่วประเทศ เพื่อให้ท้องถิ่นได้รับทราบ และเป็นแนวปฏิบัติในการเพิ่มปริมาณน้ำต้นทุน รวมถึงการเผยแพร่ขยายผลแนวทางการเติมน้ำใต้ดินตามหลักวิชาการ และจะเป็นอีกวิธีการบริหารจัดการน้ำเพื่อบรรเทา ปัญหาภัยแล้ง-น้ำท่วมขัง เพิ่มความชุ่มชื้นให้กับระบบนิเวศที่พึ่งพาน้ำบาดาล
อย่างไรก็ตาม แม้ว่าการเติมน้ำใต้ดินจะเป็นแนวคิดที่ดี แต่ต้องระลึกไว้เสมอว่า น้ำที่ใช้เติมต้องเป็นน้ำสะอาด ไม่มีสารพิษหรือสารปนเปื้อน และวัสดุที่ใช้จะต้องเป็นวัสดุธรรมชาติ ไม่นำขยะมูลฝอยมาถมไว้ในบ่อเติมน้ำโดยเด็ดขาด