นายเข้มแข็ง ยุติธรรมดำรง อธิบดีกรมส่งเสริมการเกษตร กล่าวว่า กรมส่งเสริมการเกษตรได้ขับเคลื่อนโครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ตามนโยบายของ ดร. เฉลิมชัย ศรีอ่อน รัฐมนตรีว่ากระทรวงเกษตรและสหกรณ์ เพื่อสนับสนุนให้เกษตรกรมีการรวมกลุ่มทำการผลิต การบริหารจัดการร่วมกัน และรวมกันจำหน่าย โดยมีตลาดรองรับที่แน่นอน สามารถลดต้นทุนการผลิต ผลผลิตเพิ่มขึ้น และมีคุณภาพได้มาตรฐาน รวมถึงทำให้เกษตรกรสามารถเป็นผู้จัดการ บริหารจัดการการผลิต ผลผลิต และการตลาดได้
โดยในปีงบประมาณ 2566 กรมส่งเสริมการเกษตรขับเคลื่อนโครงการระบบส่งเสริมเกษตรแบบแปลงใหญ่ ยังคงเน้นแนวทางการสนับสนุนการพัฒนาแปลงใหญ่ 5 ด้าน ได้แก่ ลดต้นทุนการผลิต เพิ่มประสิทธิภาพการผลิต พัฒนาคุณภาพ การตลาด และการบริหารจัดการ โดยมีเป้าหมายการดำเนินงาน 60% ของพื้นที่การเกษตร (90 ล้านไร่) ทั่วประเทศ มีการรวมตัวกันผลิตในรูปแบบแปลงใหญ่ ประกอบด้วย
1) ข้าว พืชไร่ ยางพารา ปาล์มน้ำมัน พื้นที่ไม่น้อยกว่า 300 ไร่ และเกษตรกรไม่น้อยกว่า 30 ราย
2) ไม้ผล พืชผัก ไม้ดอกไม้ประดับ ปศุสัตว์/แมลงเศรษฐกิจ ประมง และพืชอื่นๆ พื้นที่ไม่น้อยกว่า 300 ไร่ หรือ เกษตรกรไม่น้อยกว่า 30 ราย
ส่วนเป้าหมายตาม พรบ. 2,000 แปลง ได้มอบหมายให้สำนักงานเกษตรจังหวัดดำเนินการ 2,235 แปลง โดยแปลงปีที่ 3 (จัดตั้งปี 2564) จำนวน 972 แปลง เน้นการบริหารจัดการกลุ่ม การเชื่อมโยงการตลาด แปลงใหญ่ปีที่ 2 (จัดตั้งปี 2565) จำนวน 603 แปลง เน้นพัฒนาการเพิ่มประสิทธิภาพการผลิต การบริหารจัดการกลุ่ม การเชื่อมโยงการตลาด และแปลงปีที่ 1 (จัดตั้งปี 2566) จำนวน 660 แปลง เน้นด้านการลดต้นทุนการผลิต เพิ่มประสิทธิภาพ พัฒนาศักยภาพของเกษตรกรสู่ Smart Farmer และความเข้มแข็งของเกษตรกลุ่ม/องค์กรวิสาหกิจชุมชน การตลาดและเชื่อมโยง
สำหรับผลการดำเนินการแปลงใหญ่ พบว่า การรับรองแปลงใหญ่ เฉพาะปี 2566 มีจำนวน 960 แปลง เกษตรกร 22,763 ราย พื้นที่ 322,476 ไร่ ทำให้ปัจจุบันมีจำนวนแปลงใหญ่สะสม 8 ปี ตั้งแต่ปี 2559 รวมจำนวน 9,888 แปลง เกษตรกร 522,707 ราย พื้นที่ 8,374,618 ไร่ (ข้อมูล ณ วันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2566)
ด้านการสร้างมูลค่าเพิ่ม จากการดำเนินงานสะสม 6 ปี (ปี 2559 – 2564) มีมูลค่ารวม 71,575.10 ล้านบาท มาจากการลดต้นทุนการผลิตได้ 31,145.73 ล้านบาท และการเพิ่มผลผลิต 40,429.37 ล้านบาท
ด้านการพัฒนาคุณภาพ เกษตรกรแปลงใหญ่ได้รับการรับรองมาตรฐานการผลิตสินค้าเกษตร รวม 191,564 ราย ได้แก่ GAP จำนวน 150,871 ราย เกษตรอินทรีย์ จำนวน 23,157 ราย RSPO (ปาล์มน้ำมัน) จำนวน 3,334 ราย และอื่นๆ (PGS กลุ่มรับรองตนเอง) จำนวน 14,202 ราย
ด้านการบริหารจัดการ เกษตรกรมีการรวมกลุ่มเป็นวิสาหกิจชุมชน จำนวน 3,685 แปลง กลุ่มเกษตรกร จำนวน 972 แปลง กลุ่มสหกรณ์ จำนวน 706 แปลง และกลุ่มอื่นๆ จำนวน 4,525 แปลง นอกจากนี้ยังมีการพัฒนาเกษตรกรเป็นผู้จัดการแปลง จำนวน 1,404 แปลง
ด้านการตลาด มีการเชื่อมโยงการตลาดของเกษตรกรสมาชิกแปลงใหญ่ รวม 6 ปี (ปี 2559-2566) ดังนี้
1) ตลาดข้อตกลงล่วงหน้า จำนวน 921 แปลง
2) ตลาดอื่นๆ จำนวน 8,478 แปลง
3) ตลาด Online จำนวน 489 แปลง
อีกทั้งยังมีแปลงใหญ่ผักเชื่อมโยงกับ Modern Trade จำนวน 11 แปลง ประกอบด้วย
1) กลุ่มบริษัทเทสโก้โลตัส จำกัด จำนวน 4 แปลง
2) กลุ่มบริษัทเซ็นทรัล จำกัด จำนวน 5 แปลง
3) เครือ BJC กรุ๊ป (Big C) จำนวน 1 แปลง
4) กลุ่มบริษัทแม็คโคร จำนวน 1 แปลง
5) ตลาดออนไลน์กับไปรษณีย์ไทย จำนวน 6 แปลง