เมื่อช่วงเย็นของวันที่ 13 กรกฎาคม 2565 ที่ผ่านมา นางยุพา ทวีวัฒนะกิจบวร ปลัดกระทรวงวัฒนธรรม เป็นประธานในพิธีเปิดงาน “เวียนเทียนทางน้ำกลางกว๊านพะเยา หนึ่งเดียวในโลก ครั้งที่ 46 เนื่องในวันอาสาฬหบูชา” และกิจกรรมตลาดวัฒนธรรมภูมิปัญญาท้องถิ่น โดยมีนายศักดิ์สิทธิ์ สลักคำ ผู้ว่าราชการจังหวัดพะเยา นายประสพ เรียงเงิน หัวหน้าผู้ตรวจราชการกระทรวงวัฒนธรรม หัวหน้าส่วนราชการ วัฒนธรรมจังหวัดในพื้นที่จังหวัดภาคเหนือ เครือข่ายวัฒนธรรม และสื่อมวลชนเข้าร่วม ณ บริเวณลานอเนกประสงค์หลังเทศบาลเมืองพะเยาและบริเวณท่าเรือวัดติโลกอาราม อำเภอเมือง จังหวัดพะเยา งานดังกล่าว จัดขึ้นระหว่างวันที่ 13 – 15 กรกฎาคม 2565 ภายในงานมีการจัดแสดงศิลปวัฒนธรรม การจำหน่ายอาหารพื้นถิ่นของกินพื้นบ้านเมืองพะเยาและผลิตภัณฑ์สินค้าทางวัฒนธรรม (CPOT) ชิม ช้อปในตลาดวัฒนธรรมภูมิปัญญาท้องถิ่น ชมการสาธิตและการแสดงอาหารชาติพันธุ์ การแสดงศิลปวัฒนธรรมชาติพันธุ์ รับฟังเพลงและดนตรีริมกว๊านพะเยา และไฮไลท์สำคัญคือการลงเรือประกอบพิธีเวียนเทียนทางน้ำรอบวัดติโลกอารามกลางกว๊านพะเยา
นางยุพา กล่าวว่า กระทรวงวัฒนธรรม (วธ.) ได้กำหนดนโยบายในการนำทุนทางวัฒนธรรมมาเพิ่มคุณค่า และมูลค่าทางเศรษฐกิจ รวมทั้งการผลักดัน “Soft Power” ความเป็นไทยสู่สากล เพื่อสร้างรายได้ให้แก่ประเทศอย่างยั่งยืน และมุ่งหวังที่จะขับเคลื่อนงานเทศกาลประเพณี โดยในปีนี้ วธ.ได้คัดเลือกงานเทศกาลประเพณีที่มีความโดดเด่นในจังหวัดต่าง ๆ จำนวน 16 เทศกาลประเพณี เพื่อส่งเสริมและยกระดับงานเทศกาลประเพณีของแต่ละท้องถิ่นให้เป็นที่รู้จักแพร่หลายไปสู่ระดับชาติและนานาชาติ ช่วยสร้างภาพลักษณ์ที่ดีให้แก่ประเทศ และส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม สำหรับงาน “เวียนเทียนทางน้ำกลางกว๊านพะเยาหนึ่งเดียวในโลก” ถือเป็นประเพณีที่มีอัตลักษณ์อันโดดเด่น ด้านวัฒนธรรมของจังหวัดพะเยา โดยเป็น 1 ใน 16 งานเทศกาลประเพณี ที่ได้รับการคัดเลือกในปีนี้ เพื่อนำมายกระดับ และพัฒนาให้มีความยิ่งใหญ่ และเป็นการประชาสัมพันธ์จังหวัดพะเยาให้เป็นที่รู้จักในระดับชาติและนานาชาติต่อไป ขอขอบคุณจังหวัดพะเยา วัฒนธรรมจังหวัดพะเยา หัวหน้าส่วนราชการ และชาวจังหวัดพะเยาที่ได้ร่วมกันจัดงานครั้งนี้ด้วย นอกจากจะเป็นการสืบสาน รักษา ต่อยอดงานมิติศาสนา ศิลปวัฒนธรรม เทศกาลประเพณีแล้วยังจะเป็นการส่งเสริมการท่องเที่ยวเชิงวัฒนธรรม สร้างงาน สร้างรายได้ กระตุ้นเศรษฐกิจฐานรากชุมชนได้อย่างแท้จริง
ทั้งนี้ จังหวัดพะเยา เป็นจังหวัดในภาคเหนือตอนบน มีประวัติความเป็นมาที่เก่าแก่ เป็นจังหวัดที่ 72 ของไทย มีทรัพยากรทางวัฒนธรรมที่หลากหลาย มีทรัพยากรธรรมชาติที่สมบูรณ์ สวยงาม ส่งผลให้ระดับความนิยมในการท่องเที่ยวของจังหวัดพะเยาเพิ่มสูงขึ้น จังหวัดพะเยา เป็นดินแดนที่มีขนบธรรมเนียม ประเพณี วัฒนธรรมสำคัญที่คนทั่วไปรู้จักคือ การนั่งเรือเวียนเทียนทางน้ำกลางกว๊านพะเยาหนึ่งเดียวในโลก ณ วัดติโลกอาราม โดยเริ่มมีการเวียนเทียนครั้งแรก ในปี พ.ศ. 2551 หลังจากได้มีการอัญเชิญหลวงพ่อศิลาพระพุทธรูปหินทรายไปประดิษฐาน ณ วัดติโลกอาราม กลางกว๊านพะเยา
จังหวัดพะเยา โดยสำนักงานวัฒนธรรมจังหวัดพะเยา มีบทบาทภารกิจในการส่งเสริมการจัดงานประเพณี ศิลปะ วัฒนธรรม สืบสานภูมิปัญญาของท้องถิ่น ตลอดจนการอนุรักษ์วัฒนธรรมประเพณีที่มีความสำคัญของจังหวัดพะเยา การจัดงาน “เวียนเทียนทางน้ำกลางกว๊านพะเยาหนึ่งเดียวในโลก ครั้งที่ 46 เนื่องในวันอาสาฬหบูชา” และโครงการส่งเสริมการท่องเที่ยวงานประเพณีเวียนเทียนทางน้ำกลางกว๊านพะเยาหนึ่งเดียวในโลก ประจำปีงบประมาณ พ.ศ. 2565 กิจกรรม : ตลาดวัฒนธรรมภูมิปัญญาท้องถิ่น ระหว่างวันที่ 13 – 15 กรกฎาคม 2565 ถือว่าเป็นประเพณีที่สำคัญควรค่าแก่การอนุรักษ์และสืบสานจนถึงปัจจุบัน