นวัตกรรม กับการก้าวกระโดด ของธุรกิจไทย !! โดยสายธาร อุทกนิมิตร

เมื่อประเทศไทยก้าวเข้าสู่ประชาคมเศรษฐกิจอาเซียน การแข่งขันทางธุรกิจจึงมีความรุนแรงเพิ่มมากขึ้น ดังนั้นไม่ว่าจะไปไหน ทำอะไรเรามักจะได้ยินคำว่าInnovation หรือ นวัตกรรมอยู่เสมอ แล้วนวัตกรรมคืออะไร เกี่ยวข้องอย่างไรกับองค์กรธุรกิจของประเทศ

ก่อนอื่นเรามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับคำว่า นวัตกรรม(Innovation) ก่อนว่าคืออะไร ทำไมหลาย ๆ สื่อถึงพูดถึงคำนี้ตลอดเวลานวัตกรรม คือสิ่งใหม่ที่เกิดจากการใช้ความรู้ ความคิดสร้างสรรค์ ซึ่งส่วนใหญ่จะอยู่ในรูปแบบของผลิตภัณฑ์ แนวคิดกระบวนการที่สามารถนำไปต่อยอดได้ หรือเข้าใจกันแบบง่าย ๆ ก็คือ นวัตกรรมจะเป็นการนำความรู้เดิมมาปรับปรุงหรือเปลี่ยนแปลงให้เกิดความแปลกใหม่ ดีและมีประสิทธิภาพมากยิ่งขึ้นองค์ประกอบสำคัญ 3 ประการของนวัตกรรม

ความใหม่ หมายถึงสิ่งใหม่ๆ ที่ถูกพัฒนาขึ้น ซึ่งอาจจะเป็นในลักษณะของผลิตภัณฑ์ แนวคิด กระบวนการโดยอาจเป็นการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงมาจากของเดิมหรืออาจเป็นการพัฒนาขึ้นมาใหม่เลย
ประโยชน์ทางด้านเศรษฐกิจ หรือเป็นในลักษณะของความประสบผลสำเร็จในเชิงการค้า หรือเชิงพาณิชย์นั่นเอง หมายถึงนวัตกรรมนั้นจะต้องสามารถทำให้เกิดมูลค่าเพิ่มมากขึ้นในทางเศรษฐกิจ
เป็นการใช้ความรู้และความคิดในเชิงสร้างสรรค์ นวัตกรรมจะเกิดขึ้นได้ต้องเกิดจากความรู้และความคิดในเชิงสร้างสรรค์มิใช่การลอกเลียนแบบ หรือทำซ้ำจากของเดิมที่เคยมีอยู่แล้วดังนั้นหากมองโดยภาพรวมจะเห็นได้ว่า นวัตกรรม มีความหมายในเชิงบวกกับองค์กรธุรกิจมาก เนื่องจากหากมีนวัตกรรมเกิดขึ้นความคาดหวัง ความตั้งใจก็จะเกิดขึ้น ทำให้โอกาสในทางธุรกิจก็เพิ่มมากขึ้นไปด้วย

ในอดีตธุรกิจโทรศัพท์มือถือยักษ์ใหญ่ที่ทุกท่านรู้จักกันเป็น อย่างดี อย่าง Nokia ถือได้ว่าเป็นที่หนึ่งของโลกในด้านโทรศัพท์มือถือโดยถือครองส่วนแบ่งการตลาดด้านโทรศัพท์มือถือสูงสุดมาหลายปีติดต่อกัน ไม่ว่า Nokia จะออกผลิตภัณฑ์โทรศัพท์รุ่นใดมา ก็จะได้รับความนิยมจากตลาดผู้บริโภคอย่างรวดเร็ว แต่ท้ายที่สุด Nokia ก็ต้องมาพบความล้มเหลวครั้งใหญ่ โดยไม่มีใครคาดคิดมาก่อน เนื่องจากความเปลี่ยนแปลงของยุคสมัย ความก้าวล้ำของโลกอินเตอร์เน็ต และโทรศัพท์แบบสมาร์ทโฟนก้าวเข้ามาสู่ตลาดการแข่งขันแบบเต็มรูปแบบ และเนื่องจาก Nokia ไม่ได้เล็งเห็นถึงนวัตกรรมหรืออาจเป็นเพราะ Nokia ยังคงยึดติดกับระบบแบบเดิม ๆ จึงไม่สามารถเข้าสู้ตลาดสมาร์ทโฟนได้ Nokia จึงต้องต้องสูญเสียส่วนแบ่งการตลาดให้กับ Apple อย่างรวดเร็ว และ Apple ยังถือได้ว่าเป็นผู้นำสุดยอดนวัตกรรม ที่เข้ามาครองใจผ้บูริโภคได้อย่างรวดเรว็ เนอื่ งจาก Apple มีการออกแบบโทรศัพท์มือถือที่ล้ำสมัย สวยงาม สะดวกกับการใช้งานอีกทั้งยังมีการนำเทคโนโลยีใหม่ๆ ในรูปแบบต่างๆ รวมทั้งยังมีการปรับปรุงเปลี่ยนแปลงพัฒนาความสามารถของโทรศัพท์ตลอดเวลา ถึงขนาดที่ว่า Apple ได้รับการยกย่องจาก Time Magazine ใน ค.ศ. 2007 ว่าเป็นสุดยอดนวัตกรรมแห่งปี (Lev Gorssman,2007) และท้ายที่สุด โทรศัพท์ที่ถือครองส่วนแบ่งตลาดโทรศัพท์มือถือมาอย่างยาวนานอย่าง Nokia จึงพ่ายแพ้โทรศัพท์ที่มีนวัตกรรมโดดเด่นอย่าง Apple ที่มีการพัฒนาและปรับปรุงผลิตภัณฑ์เพื่อตอบสนองความต้องการของผู้บริโภคอยู่ตลอดเวลา

จากความเปลี่ยนแปลงขององค์กรธุรกิจยักษ์ทั้งสองที่กล่าว มานี้ ทำให้เห็นได้ว่า ธุรกิจไทยต้องหากลยุทธ์และนำนวัตกรรมมาใช้ในธุรกิจไทย เพื่อเข้าถึงธุรกิจการค้าได้เป็นอย่างดีดังนั้นจึงกล่าวได้ว่านวัตกรรมเป็นตัวแปรสำคัญในภาคธุรกิจเนื่องจากนวัตกรรมจะช่วยเพิ่มความสามารถในการแข่งขันให้สูงขึ้นอีกทั้งนวัตกรรมยังเป็นตัวช่วยในการสร้างการเติบโตอย่างยั่งยืนของธุรกิจ โดยสามารถแบ่งได้ 4 ประเภท ดังนี้

Customer Oriented Innovation เป็นนวัตกรรมที่คิดขึ้นมาเพื่อรองรับและตอบสนองความต้องการใหม่ ๆ ของลูกค้าโดยเฉพาะ เช่น ปัจจุบันผู้ผลิตรองเท้ายี่ห้อ Nike สร้างระบบขึ้นมาเพื่อให้ลูกค้าสามารถออกแบบรองเท้าได้ด้วยตนเอง และเมื่ออกแบบแล้วสามารถสั่งซื้อสินค้าผ่านเว็บไซต์ได้
Product Innovation จะเป็นการพัฒนาและนำเสนอผลิตภัณฑ์ใหม่ เช่น การพัฒนาทางด้านเทคโนโลยี การใช้งาน และการพัฒนาผลิตภัณฑ์เดิมให้ดียิ่งขึ้น อย่างโทรศัพท์มือถือในปัจจุบันมีการพัฒนาให้สามารถใช้งานได้สารพัดประโยชน์ ไม่ว่าจะเป็นการถ่ายรูป ดูหนัง ฟังเพลง ท่องเว็บไซต์ต่าง ๆ หรือแม้แต่กระทั่งเป็นสมุดจดบันทึก จนเปรียบได้ว่าโทรศัพท์เครื่องหนึ่งเป็นเสมือนผู้จัดการส่วนตัวเลยก็ว่าได้ ซึ่งนวัตกรรมของโทรศัพท์มือถือในปัจจุบัน ทำให้โทรศัพท์กลายเป็นปัจจัยที่ 5 ของชีวิตไปแล้ว
Process Innovation การสร้างสรรค์ การพัฒนาการเปลี่ยนแปลงในกระบวนการทำงาน เช่น กระบวนการผลิตการส่งมอบ ลักษณะงานและการพัฒนากระบวนการต่าง ๆ อย่างสร้างสรรค์ เพื่อเพิ่มประสิทธิภาพให้สูงขึ้น ไม่ใช่เฉพาะสินค้าเท่านั้นยังรวมถึงการบริการด้วย
Strategic Innovation เป็นนวัตกรรมที่เกี่ยวข้องกับการเปลี่ยนกลยุทธ์หรือวิธีดำเนินธุรกิจแบบใหม่ ๆ ทั้งระบบเช่น ปัจจุบันมีการทำธุรกิจผ่าน E-Commerce อย่าง amazon.com ถือได้ว่าเป็นการปฏิวัติอุตสาหกรรมการขายหนังสือเลยก็ว่าได้เนื่องจากในอดีตการซื้อหนังสือต้องเป็นการซื้อที่ร้านขายหนังสือเท่านั้นแต่ปัจจุบันหมดปัญหาเกี่ยวกับการเดินทางไปที่ร้านหนังสือ เพียงผู้บริโภคต้องการหนังสือเล่มไหนก็เข้าไปที่เข้าเว็บไซต์ของ amazonสามารถเลือกสั่งซื้อ และ amazon ก็จะส่งหนังสือให้ถึงที่บ้าน

อย่างไรก็ตามความเป็นไปได้สำหรับนวัตกรรมกับการก้าวกระโดดของธุรกิจไทยจะเกิดความเป็นไปได้หรือไม่นั้น นอกจากผู้ประกอบการเองแล้ว ยังคงขึ้นกับการส่งเสริมจากองค์กรภาครัฐด้วยเช่น มาตรการด้านภาษีจากภาครัฐ และการส่งเสริมผู้ประกอบการรายใหม่อย่างการสร้างกลุ่ม Startup (Startup คือการเริ่มต้นธุรกิจใหม่เพื่อการเติบโตแบบก้าวกระโดด) ซึ่งถือว่าเป็นนโยบายการปรับโฉมใหม่ให้กับเศรษฐกิจของประเทศ ด้วยการสนับสนุนการวิจัยและพัฒนาการที่ภาครัฐให้การสนับสนุนด้านนวัตกรรม ก็เพื่อจะให้เป็นตัวขับเคลื่อนเศรษฐกิจยุคใหม่ท้ายสุดแล้วจุดเริ่มต้นของนวัตกรรมจะมาจากความคิดใหม่ความคิดที่ไม่เหมือนใครหรือความคิดที่ยังไม่มีใครคิดมาก่อนก็ตามแต่ถ้าไม่ทุ่มเทมากพอที่จะนำความคิดนั้นมาสร้างให้เกิดคุณค่าและใช้การได้จริง ย่อมไม่เกิดผลใด ๆ เลย

ข้อมูลจากสมาคมการจัดการธุรกิจแห่งประเทศไทย (TMA)

สำนักงานวิชาการ สำนักงานเลขาธิการสภาผู้แทนราษฏร