อาหารโปรไบโอติกส์ มีบทบาทในการช่วยรักษาสมดุลของจุลินทรีย์ภายในร่างกาย ช่วยให้ร่างกายมีระบบภูมิคุ้มกันที่ดีขึ้น ลดโอกาสในการติดเชื้อ ลดความรุนแรงของโรค และลดการเกิดพายุไซโตไคน์ (Cytokine Storm) หรือภาวะที่ภูมิคุ้มกันทำงานมากเกินไปได้
การรับประทานอาหารที่มีโปรไบโอติกส์เพิ่มขึ้นในช่วงที่มีการระบาดของไวรัสโควิด19 จึงเป็นสิ่งที่ควรให้ความสำคัญ รพ.เจ้าพระยาอภัยภูเบศร ร่วมกับ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้ทำการทดสอบความเป็นพรีไบโอติกส์ของสมุนไพรและตำรับอาหารไทย พบว่า สมุนไพรที่ส่งเสริมการเจริญของเชื้อโปรไบโอติกได้ดีมาก ได้แก่ เม็ดบัว กลอย ขมิ้นขาว ขิงอ่อน ขิงแก่ ข่า หอมแดง ตะไคร้ ลูกยอ กระเจี๊ยบเขียว ส่วนผักบางชนิด หากรับประทานมากๆ อาจยังยั้งการเจริญเติบโตของเชื้อได้ เช่น ผลไม้รสเปรี้ยว
นอกจากนี้ยังพบว่า อาหารไทยกว่า 100 ตำรับ มีพรีไบโอติกส์สูง เช่น กระจับผัดพริกเผา ข้าวคลุกกะปิ ขนมผักกาด ฯลฯ ซึ่งเป็นเมนูที่ส่งเสริมการเจริญของเชื้อโปรไบโอติกได้ดีมาก ถึงกว่า 20% นอกจากนี้ ยังพบอีกว่าการเสริมอาหารประเภทเครื่องเทศ หรือพืชลงหัว ยังเป็นทางเลือกที่ดีที่จะช่วยเพิ่มจุลินทรีย์ที่มีประโยชน์ในลำไส้ของเรา เนื่องจากหาได้ง่าย และมีราคาไม่แพง
การศึกษาวิจัยในปัจจุบัน พบว่า โปรไบโอติกส์ค่อนข้างโดดเด่นในด้านการเสริมภูมิคุ้มกัน และยังเป็นที่ยอมรับกันด้วยว่าโปรไบโอติกส์ สามารถกระตุ้นเซลล์แมคโครฟาจซึ่งเป็นเซลล์เม็ดเลือดขาวชนิดหนึ่ง และเป็นส่วนหนึ่งของระบบภูมิคุ้มกัน ช่วยเพิ่มการสร้างสารภูมิต้านทานชนิด IgA ที่ระบบทางเดินอาหาร ส่งผลต่อการหลั่งไซโตไคน์ชนิดต่างๆ ได้ผ่านระบบภูมิคุ้มกันที่เยื่อเมือกหรือเยื่อบุ (mucosal immune response) จุลินทรีย์โปรไบโอติกส์ยังส่งผลต่อการทำงานของเม็ดเลือดขาว (regulatory T cells) ซึ่งมีบทบาทสำคัญในการปรับภูมิคุ้มกันของร่างกายอีกด้วย
มีการศึกษาจากต่างประเทศ ช่วงการแพร่ระบาดของไวรัส…ที่สามารถเทียบเคียงได้ คือ การวิจัยของประเทศเกาหลีร่วมกับฝรั่งเศส พบว่า “กิมจิ” อาหารพื้นบ้านของเกาหลีที่เรารู้จักกันดีนั้น อาจช่วยลดความรุนแรงในการเกิดโรคไวรัสโควิด19 ได้ โดยระบุว่าในกิมจิมีสารอาหารหลายชนิด ทั้งผักกาด พริกชี้ฟ้า ขิง และกระเทียม ที่มีส่วนช่วยต้านอนุมูลอิสระในร่างกาย ซึ่งส่วนผสมต่างๆ เหล่านี้ ออกฤทธิ์ต่อ Nrf2 ซึ่งเป็นส่วนหนึ่งในกลไกการอักเสบของร่างกาย
ปัจจุบัน นักวิจัยเกาหลีกำลังศึกษากลไกให้ละเอียดขึ้นสำหรับบทบาทของกิมจิต่อไวรัสโควิด19 โดยก่อนหน้าที่จะมีงานวิจัยชิ้นนี้ ได้มีการศึกษาซึ่งเพิ่งได้รับการตีพิมพ์ พบว่า ในประเทศที่มีอัตราการตายจากไวรัสโควิด19น้อย ประเทศเหล่านี้ล้วนบริโภคอาหารหมักดอง และเครื่องเทศ
ในงานวิจัยนี้ ได้ระบุว่า ในอาหารหมักดองแบบดั้งเดิม มักประกอบด้วย แบคทีเรียดี ชนิดแลคโตบาซิลลัส ดังนั้น การรับประทานอาหารที่มีโปรไบโอติกส์ น่าจะเป็นแนวทางที่ดีสำหรับผู้ป่วย ชุมชน หรือผู้ที่ต้องดูแลผู้ป่วยติดเชื้อ รวมถึงสถานพยาบาลในการเลือกใช้อาหารกลุ่มนี้ในการฟื้นฟู และลดความรุนแรงชองผู้ป่วยได้
”โปรไบโอติกส์” หมายถึง จุลินทรีย์ที่มีชีวิต ซึ่งเมื่อรับประทานเข้าไปในปริมาณที่เหมาะสมแล้วจะมีผลเชิงบวกต่อผู้บริโภค เช่น ลดความถี่ในการเกิดภูมิแพ้ เสริมสร้างระบบขับถ่ายที่ดี ช่วยควบคุมน้ำหนัก ผลิตวิตามินที่มีประโยชน์ต่อร่างกาย และช่วยเสริมภูมิคุ้มกัน โปรไบโอติกส์พบได้บ่อยจากอาหารที่ผ่านการกระบวนการหมัก การดอง การบ่ม พบได้ในอาหารพื้นเมืองของหลายๆ ประเทศ เช่น ข้าวหมาก ถั่วเน่า ผักเสี้ยนดองของไทย กิมจิของเกาหลี มิโสะ ของญี่ปุ่น เต้าเจี้ยวของจีน นอกจากนี้ ยังสามารถพบได้ในผลิตภัณฑ์นมหมัก เช่น โยเกิร์ต นมเปรี้ยว อาหารเหล่านี้เป็นแหล่งของจุลินทรีย์ที่เป็นประโยชน์กับร่างกาย และเป็นสิ่งที่ประชาชาเข้าถึงได้ด้วยต้นทุนต่ำ
แจกสูตร “ผักดองสามรส” ทำกินเองง่ายๆ ปลอดภัย เพิ่มโปรไบโอติกส์ เสริมภูมิคุ้มกัน
ส่วนประกอบ
- หัวไชเท้า 1 หัว
- แครอท ½ หัว
- หอมแดง 7 หัว
- แตงกวา 7 ผล
- พริกชี้ฟ้าแดง 2 เม็ด
- พริกชี้ฟ้าเขียว 2 เม็ด
- น้ำส้มสายชู 1 ถ้วย
- น้ำตาลทราย 1 ถ้วย
- น้ำเปล่า 1 ถ้วย
- เกลือป่น 1 ช้อนโต๊ะ
วิธีทำ
- ปอกเปลือกหัวไชเท้าและแครอท ล้างให้สะอาด หั่นเป็นชิ้นพอดีคำ (อาจใช้พิมพ์กดผัก ทำเป็นรูปต่างๆ เพื่อเพิ่มความสวยงาม)
- ล้างแตงกวาให้สะอาด ผ่าเป็น 4 ส่วน เอาไส้ออก
- ปอกเปลือกหอมแดง ล้างให้สะอาด หั่นครึ่งตามขวางเป็นแว่นบางๆ
- พริกชี้ฟ้าแดงและเขียว คว้านเอาไส้ออก แล้วหั่นเป็นแว่น
- เมื่อเตรียมผักครบแล้วให้ผสมผักรวมกัน แล้วใส่ไว้ในโหลแก้วที่มีฝาปิด
- ผสมน้ำส้มสายชูหมัก น้ำปล่า น้ำตาลทราย และเกลือป่น รวมกันในหม้อคนให้น้ำตาลพอละลายนิดนึง นำไปตั้งไฟ เปิดไฟกลาง รอจนกระทั่งเดือด คนให้น้ำตาลละลายจนหมด
- เทน้ำดองผักขณะที่ยังร้อนอยู่ ใส่ลงในโหลดองผักที่เตรียมไว้ ให้ท่วมผัก รอจนหายร้อน จากนั้นปิดฝาแล้วแช่ในตู้เย็น อย่างน้อย 24 ชม. จากนั้นนำออกมาประทานได้เลย
ข้อมูล : สถาบันการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร
ปรึกษาหมอคลินิกออนไลน์ : https://lin.ee/47PRVjiFz