“ตั้งใจเรียนหน่อย อย่ามัวแต่เล่นอย่างอื่น” “วางมือถือ แล้วไปกวาดใบไม้หน้าบ้านให้แม่หน่อย”
ประโยคธรรมดา ที่ได้ยินทั่วไปในการที่ผู้ปกครองพูดคุยกับบุตรหลานในช่วงนี้ ที่กำลังเผชิญกับการแพร่ระบาดของโควิด-19 ทำให้สมาชิกในครอบครัวต้องใช้เวลาอยู่ที่บ้านร่วมกันมากขึ้น พ่อแม่ผู้ปกครองต้อง Work From Home ส่วนลูกหลานเองก็ต้องเรียนออนไลน์ แน่นอนว่า เมื่อสภาพปัญหาความเครียด ความกดดัน ความคาดหวังต่างๆ ถาโถมเข้ามา ก็มักจะทำให้มีปากเสียง และนำไปสู่การทะเลาะกันในที่สุด
จะดีกว่าไหม หากทุกคนในครอบครัวมีสัมพันธภาพที่ดี เข้าใจซึ่งกันและกัน และปฏิบัติหน้าที่ของตนเองอย่างดีที่สุดภายใต้ข้อจำกัดที่ต้องพบเจอเช่นทุกวันนี้ สสส. จึงเดินหน้าโครงการคุณเปลี่ยน ลูกเปลี่ยน ต่อเนื่องเป็นปีที่ 2 ร่วมกับ บริษัท ทูลมอโร จำกัด มุ่งเน้นการพัฒนาระบบการเรียนรู้ออนไลน์เพื่อความสะดวกสำหรับผู้ปกครอง โดยจะมีพ่อแม่อาสา นักจิตวิทยา นักสังคมสงเคราะห์ กระบวนกร นักพัฒนาเด็กและครอบครัว ร่วมดำเนินงานเป็นผู้นำกลุ่มระหว่างเรียน
นางสาวณัฐยา บุญภักดี ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว สสส. กล่าวว่า สสส.เป็นฐานของการสร้างเสริมสุขภาพ และได้ร่วมงานกับทูลมอโร่ในประเด็นสุขภาวะครอบครัวมา 3 ปีแล้ว โดยในปีนี้มุ่งเน้นว่า ทำอย่างไรให้ผู้ปกครองกับลูกสื่อสารกัน เพื่อให้บรรยากาศในบ้านดีขึ้น การสื่อสารเชิงบวก เป็นหัวใจสำคัญ จึงต้องติดอาวุธให้ผู้ปกครองในการสื่อสารเชิงบวกให้ลูก
“เป็นความท้าทายของปีนี้กับปัญหาที่ต้องเผชิญกับการเรียนออนไลน์ หากทักษะเชิงบวกถูกใช้มากขึ้นในครอบครัวก็จะเป็นพื้นฐานติดตัว และสิ่งดีๆ จะตามมา อยากให้ทุกบ้านใช้ทักษะนี้ แต่สิ่งที่อยากได้มากขึ้น คือ คุณพ่อคุณแม่อาสา หลังจากที่ได้เปลี่ยนแปลงตัวเอง ก็เข้ามาช่วยบ้านอื่นๆ ได้เรียนรู้ ทำให้เราได้ขยายไปยังหลายครอบครัวที่จะรับประโยชน์จากโครงการนี้ อยากให้กำลังใจผู้ปกครองทุกท่าน เนื่องจากสถานการณ์ตอนนี้เอง ยังใหม่สำหรับลูกๆ และพ่อแม่ เพราะฉะนั้นการรับมือกับเรื่องที่ไม่เคยทำ ทุกคนก็จะกดดัน ควรให้กำลังใจและเอาใจเขามาใส่ใจเรา น่าจะทำให้เข้าใจกันมากขึ้น” นางสาวณัฐยา กล่าว
โครงการคุณเปลี่ยนลูกนำเสนอการสอนทักษะการสื่อสารเชิงบวกในรูปแบบออนไลน์ ด้วยวิธีการเรียนรู้แบบ Online Support Group ใช้เวลาเรียน 7 วัน ผู้ปกครองที่สนใจเข้ากลุ่มเรียนรู้ก็สามารถเรียนผ่านแอปพลิเคชันไลน์ โดยหลักสูตรในปีที่ 2 เน้นการสื่อสารระหว่างเด็กกับผู้ปกครองเรื่องการเรียนออนไลน์ของเด็ก ซึ่งนายสุรเสกข์ ยุทธิวัฒน์ ผู้ก่อตั้งบริษัท ทูลมอโร จำกัด เล่าว่า ทูลมอโร่ เป็นสื่อทำงานด้านสังคม ที่หวังให้เกิดการเปลี่ยนแปลงความคิด เปลี่ยนแปลงพฤติกรรมปีนี้เราคาดหวังว่า จะมีผู้นำกระบวนการกลุ่มออนไลน์เพิ่มมากขึ้น และจะสร้างกลุ่มผู้ปกครองให้ใหญ่ขึ้น รวมทั้งทำเรื่องการสื่อสารเชิงบวกให้แพร่หลายมากขึ้นด้วย
“การมีพื้นที่ได้ปลดปล่อย ได้ระบายกับคนหัวอกเดียวกัน จะช่วยบรรเทาความเจ็บปวดในใจลงได้ ผู้เข้าร่วมโครงการจะเข้าใจวิธีจัดการอารมณ์ มีสติมากขึ้นในการสื่อสารกับบุตรหลาน ถ้าเรารู้เทคนิคก็จะช่วยเราได้ ทำให้เราฟังและเข้าใจลูกมาขึ้น ช่วยให้พ่อแม่สามารถประยุกต์ใช้ได้กับครอบครัวจริงๆ” นายสุรเสกข์ กล่าว
การสื่อสารเชิงบวก นับเป็นเทคนิคสำคัญที่จะช่วยสร้างการเปลี่ยนแปลงภายในครอบครัว แล้วจะสื่อสารเชิงบวกอย่างไรให้มีประสิทธิภาพ พ.ญ.วิมลรัตน์ วันเพ็ญ ผู้อำนวยการศูนย์สุขภาพจิตที่ 13 กระทรวงสาธารณสุข ที่ปรึกษาหลักสูตรการเรียนรู้โครงการคุณเปลี่ยน ลูกเปลี่ยน เล่าว่า เห็นใจทุกฝ่าย เพราะต้องใช้ความพร้อมในหลายๆ ด้าน เช่น หาอุปกรณ์ หาสถานที่ ดังนั้น สิ่งที่ผู้ปกครองทำได้ คือ
- ต้องลดความคาดหวังต่อประสิทธิผลของการเรียนออนไลน์ การเรียนออนไลน์หากหลุดไปบ้าง บ้านไหนก็เป็น แต่เราก็จัดการให้ดีที่สุดเท่าที่เราทำได้ ถ้าเรามีความสุขเดี๋ยวทุกอย่างก็จะมีความสุขตามมา
- กำหนดเวลา ตารางเวลา หากเรียนหนังสือเสร็จแล้ว ก็สามารถใช้หน้าจอเพื่อกิจกรรมบันเทิงอื่นๆ ได้ เช่น ยูทูป เกม แต่เราต้องกำหนดว่าไม่ควรเกินเท่าไหร่ ซึ่งก็ไม่ควรเกิน 2 ชม.
- ค่อยๆ สร้างความสัมพันธ์ที่ดีกับลูก ลดบ่นให้น้อยลง
- ต้องเชื่อใจลูก พยายามพูดคุย ดูแล กำกับให้ดีที่สุด บนพื้นฐานความเชื่อใจ
พ.ญ.วิมลรัตน์ ยังบอกต่ออีกว่า ส่งกำลังใจให้ หากคุณเปลี่ยน ลูกเปลี่ยน ช่วยได้จริงๆ ถ้ามัวรอให้ลูกเปลี่ยน ก็อาจจะสายไป เราจึงอยากให้เร็วกว่านั้น ดังนั้น ถ้าเราเป็นคนยอมเปลี่ยนก่อน วงจรที่วุ่นวายในบ้านก็จะเปลี่ยนเป็นความสุขเร็วขึ้น
คุณเปลี่ยนลูกเปลี่ยน เป็นระบบการเรียนรู้ออนไลน์สำหรับผู้ปกครองที่อยากจะสื่อสารเชิงบวกกับลูก อยากปรับเปลี่ยนพฤติกรรมให้ลูกมีพฤติกรรมที่ดีขึ้นผ่านทางการเรียนรู้ในรูปแบบออนไลน์ สสส. ทูลมอโร่และภาคีเครือข่าย หวังให้โครงการนี้เป็นหนึ่งในทางเลือกที่ให้ผู้ปกครองเข้ามาเรียนรู้ นำไปปรับใช้กับครอบครัวเพื่อให้สัมพันธภาพในครอบครัวดีขึ้น ผู้ที่สนใจสามารถติดตามข้อมูลหรือสอบถามได้ที่แฟนเพจเฟซบุ๊ก Toolmorrow และ www.คุณเปลี่ยนลูกเปลี่ยน.com