ทักษะการคิดเพื่อความสำเร็จในชีวิต เป็นสิ่งจำเป็นและสำคัญที่จะเป็นรากฐานของกระบวนการคิด ตัดสินใจ และการกระทำที่มีส่วนช่วยให้เด็กประสบความสำเร็จในอนาคต ทักษะการคิดเพื่อความสำเร็จไม่ได้ติดตัวมาตั้งแต่กำเนิด แต่ทุกคนมีศักยภาพที่จะฝึกฝนให้เกิดขึ้นได้
คิดเป็น (Creation : C)
คิดอย่างมีเหตุผล รู้จักยับยั้งชั่งใจ รู้จักตั้งเป้าหมายชีวิต รู้จักวางแผน มีความมุ่งมั่น มีการจดจำสิ่งต่างๆ เพื่อนำไปใช้ประโยชน์ได้ ยืดหยุ่นความคิดเป็น สามารถจัดลำดับความสำคัญในชีวิต รู้จักริเริ่มและลงมือทำสิ่งต่างๆ อย่างเป็นขั้นเป็นตอน
คุณลักษณะ
- ความจำดี
- มีสมาธิจดจ่อกับงานที่ทำอย่างต่อเนื่องจนงานเสร็จ
- สามารถคาดการณ์ผลของการกระทำได้
- มีความคิดยืดหยุ่น เปลี่ยนความคิดได้เมื่อเงื่อนไขและสถานการณ์ที่เปลี่ยนไป
- สามารถทำงานให้เสร็จตามกำหนดและได้ผลสำเร็จที่ดี
- รู้จักประเมินตนเอง นำจุดบกพร่องมาปรับปรุงการทำงานของตนให้ดีขึ้น
- มีเป้าหมายชัดเจน
คิดดี (Positive : P)
รู้เท่าทันอารมณ์ของตนเอง เรียนรู้และใส่ใจอามรณ์ของผู้อื่น มีความสามารถในการยับยั้งอารมณ์ตนเองได้ รับผิดชอบการกระทำของตนเอง รู้ว่าอะไรดีไม่ดี ยอมรับผิดถ้าทำไม่ดี ไม่ถูกต้อง รู้สึกว่าตนเองเก่งและมีคุณค่าเมื่อประพฤติปฏิบัติดีหรือทำสิ่งต่างๆ ได้สำเร็จ รู้จักปรับใจ ปรับความต้องการของตนเองให้อยู่ในระดับที่เหมาะสมกับความเป็นจริง
- คิดบวก มองผู้อื่นในแง่ที่ดี ไม่คิดร้ายต่อผู้อื่น
รู้จักอดทนรอคอยที่จะทำหรือพูดในเวลาที่เหมาะสม - รู้จักขอความช่วยเหลือเมื่อจำเป็น
- ไม่รบกวนผู้อื่น
- รู้จักยับยั้งตนเองไม่ให้ทำในสิ่งที่ไม่ถูกต้อง ไม่เหมาะสม
- มีปฏิสัมพันธ์ที่ดีกับคนรอบข้าง
- ควบคุมอารมณ์ได้
- ใส่ใจและเข้าใจอารมณ์ผู้อื่น
- ยอมรับผิด
คิดให้ (Response to Society : R)
การมีระเบียบวินัย รับผิดชอบต่อตนเองผู้อื่น มีน้ำใจ มีความเอื้อเฟื้อเผื่อแผ่ซึ่งกันและกันด้วยความเต็มใจโดยไม่หวังผลใดๆ ตอบแทน มองเห็นถึงปัญหาต่างๆ ที่เกิดขึ้นในรอบตัวหรือสังคม อยากเข้าไปมีส่วนในการช่วยเหลือในเรื่องต่างๆ ที่เป็นปัญหา รู้ถึงสิทธิและหน้าที่ในความรับผิดชอบ พร้อมลงมือปฏิบัติร่วมช่วยเหลือและแก้ไขปัญหาต่างๆ
- สามารถอยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้เป็นอย่างดี และปรับตัวเข้ากับสิ่งแวดล้อมต่างๆ ได้ดี
- เป็นที่รักใคร่จากผู้คนรอบข้าง และได้รับความเมตตา
- ไม่เห็นแก่ตัว คิดถึงส่วนรวมเป็นหลักมากกว่าประโยชน์ส่วนตน
- เข้าอกเข้าใจและเห็นใจผู้อื่น
- มีเหตุมีผล เข้าใจและเห็นใจในความทุกข์เดือดร้อนของผู้อื่นโดยไม่เหยียดหยามหรือทับถมผู้อื่น
- เข้ากับผู้อื่นได้ง่าย และมีมนุษยสัมพันธ์ที่ดี
- ใจกว้าง มีความรักให้แก่ผู้คนและสิ่งรอบข้าง ไม่ว่าจะเป็นคน, สัตว์, พืช หรือสิ่งแวดล้อมต่างๆ
- ชอบช่วยเหลือผู้อื่นโดยไม่นิ่งดูดาย ไม่คิดว่าไม่ใช่เรื่องของตน แล้วละเลยปล่อยทิ้งให้ผู้อื่นเดือดร้อน
- รับความช่วยเหลือจากผู้อื่น
แนวทางในการส่งเสริมให้เด็ก คิดดี คิดเป็น คิดให้
- ทำให้เด็กรู้สึกผูกพันไว้วางใจกับ พ่อแม่ ครู ผู้ปกครอง
- ทำให้เด็กรู้สึกว่าตนเองเป็นที่รักและมีความสำคัญ
- ปลูกฝังความคิดและทัศนคติทางบวก
- มีโอกาสเรียนรู้ด้วยการลงมือทำ
- ส่งเสริมให้เด็กทำงานจนเสร็จ
- ส่งเสริมวิธีการค้นหาคำตอบง่ายๆ ด้วยตนเอง
- ฝึกการวางแผนด้วยการฝึกจัดลำดับกิจวัตรประจำวัน
- ฝึกให้เด็กสร้างเป้าหมายอย่างมีขั้นตอน
- สอนให้รู้จักคิดก่อนตอบ
- ฝึกความคิดยืดหยุ่น มองหาทางออกอื่นๆ ฝึกให้รู้จักแก้ปัญหาต่างๆ
- ฝึกให้เด็กรักการอ่าน
- ฝึกความรับผิดชอบในบ้าน
- ฝึกให้รู้จักการอดทนรอคอย
- สอนให้รู้จักพึ่งพาตัวเองตามวัย
- สอนให้รู้จักจัดการอารมณ์ตัวเอง
- สอนให้เด็กเรียนรู้การมีน้ำใจ เอื้อเฟื้อ รู้จักการให้และรับ
- ฝึกสร้างความรู้สึกที่ดีต่อผู้อื่น
- ฝึกแสดงความชื่นชม ให้กำลังใจซึ่งกันและกัน
เอกสารอ้างอิง
กรมสุขภาพจิต กระทรวงสาธารณสุข(2549) คู่มือเสริมสร้างไอคิวและอีคิวเด็กวัยเรียน 6-11 ปี.
พิมพ์ครั้งที่ 1. กรุงเทพฯ : สำนักพิมพ์ พี.เอส.ซัพพลาย.
สำนักงานกองทุนสนับสนุนการสร่งเสริมสุขภาพ (สสส.) ฝึก EF พัฒนาสมองลูกน้อย. SOOK PUBLISHING.
https://www.เกร็ดความรู้.net จิตสาธารณะ.