ปัจจุบันมีความนิยมในการกินยาดองน้ำมะกรูดกันมากขึ้น เนื่องจากผู้ที่มีปัญหาระบบประจำเดือน ประจำเดือนมาไม่ปกติ และมีบุตรยาก หลังรับประทานสูตรนี้แล้วช่วยให้เลือดลมมาดีขึ้น บางรายก็สามารถตั้งครรภ์ได้ อาจด้วยปัจจัยหนึ่งมาจากสรรพคุณของตำรับยากลุ่มนี้ ซึ่งในพื้นบ้านมีหลากหลายสูตรด้วยกัน ดังนั้นอาจต้องเลือกตามความเหมาะสม หรือแนะนำให้ปรึกษากับแพทย์แผนไทยก่อนที่จะรับประทานกันนะคะ
“ยาดองเปรี้ยวเค็ม” หรือนิยมเรียกว่า “ยาดองมะกรูด” เป็นตำรับยาที่เป็นเอกลักษณ์อย่างหนึ่งของยาไทยพื้นบ้าน ที่ใช้ความเปรี้ยวในการดอง ซึ่งเกิดจากมะกรูดในการคุมเชื้อไม่ให้เจริญเติบโต และสกัดเอาตัวยาออกมาโดยไม่ต้องใช้เหล้า ดังนั้นตำรับยานี้จึงเป็นยาดองที่ปราศจากแอลกอฮอล์
รสยากับสรรพคุณตามตำรา
รสเปรี้ยว ช่วย บำรุงปิตตะ หรือ ธาตุไฟ กลิ่นหอมของผิวมะกรูด ช่วยแก้ทางกองลม และมีสรรพคุณของตัวยาสมุนไพรอื่นๆ แล้วแต่ตำรับ เช่นบางตำรับเน้นยาบำรุงเลือด บางตำรับเน้นกลุ่มแก้กษัย แก้ปวดเมื่อย ฤทธิ์ยาก็จะออกไปแก้ในทางนั้น
ยาดองเปรี้ยวเค็ม ถือเป็นยาประจำครัวเรือนของคนพื้นบ้านสมัยก่อน เป็นยาฟอกเลือดสตรี ขับระดู แก้เลือดแห้ง เลือดเสีย บำรุงเลือด บำรุงประจำเดือน แก้ประจำเดือนน้อย บำรุงหลังคลอด กินได้ทั้งผู้หญิงผู้ชาย แก้มุตกิด(ตกขาว) แก้กษัย(ความเสื่อม-ปวดเมื่อย) แก้ไอ แก้ริดสีดวง แก้ผอมแห้ง บำรุงร่างกายและช่วยขับโรคร้ายออกจากร่างกาย ได้
ตัวอย่างตำรับยา
ขนานที่ 1 : ยาดองมะกรูด
กำแพงเจ็ดชั้น 20 กรัม เถาวัลย์เปรียง 20 กรัม โคคลาน 20 กรัม คำฝอย 45 กรัม เปราะหอม 20 กรัม กระชาย20 กรัม แห้วหมู 20 กรัม เกลือ 100 กรัม มะกรูด 33 ลูก น้ำสะอาด 600 มิลลิลิตร
วิธีทำ นำกำแพงเจ็ดชั้น เถาวัลย์เปรียง โคคลาน คำฝอย เปราะหอม กระชาย และแห้วหมูมาห่อด้วยผ้าขาวบาง ใส่ลงไปในหม้อ เติมน้ำ 3,600 มิลลิลิตร ต้มเคี่ยวให้เหลือน้ำเหลือ 1,200 มิลลิลิตร เติมเกลือลงไปให้พอเค็ม นำมะกรูดมาผ่าสักครึ่งลูก แล้วนำมาเรียงในโหล จากนั้น นำน้ำต้มสมุนไพรที่กำลังเดือด เทลงไปในโหล ปิดฝาให้สนิท ตั้งทิ้งไว้กลางแจ้งประมาณ 3 วัน ให้รับประทานครั้งละ 1 ช้อนโต๊ะ วันละ 2 ครั้ง ก่อนอาหารเช้า – เย็น
สรรพคุณ บำรุงเลือด ฟอกเลือด เป็นยาอายุวัฒนะ แก้ปวดเมื่อย ถ่ายกระษัยเส้น
ขนานที่ 2 : ยาดองบำรุงโลหิต
ลูกมะกรูด 33 ลูก ผลมะนาว 17 ลูก ผลสะค้าน 2 บาท ชะพลู 2 บาท เจตพังคีหนัก 2 บาท หัวแห้วหมู 2 บาท กลอยหนัก 2 บาท หัวดองดึง 2 บาท ลูกกระดอมหนัก 2 บาท หัวกระดาษแดง 2 บาท เกสรทั้งห้า สิ่งละ 2 บาท สารส้มหนัก 4 บาท เกลือหนัก 8 บาท เอาผักเป็ดแดง 10 บาท นำมาต้มแล้วเอาผ้ากรอง ตั้งไว้ให้เย็น ให้นำยาเหล่านี้ใส่รวมลงไปในโอ่ง ส่วนมะนาวและผลมะกรูดให้ผ่าเป็นซีกๆ แล้วนำยาใส่โอ่งดอง เมื่อครบ 10 วัน
รับประทานครั้งละ 1 ถ้วยตะไล ก่อนอาหาร เช้า-เย็น
ขนานที่ 3 : ยาดองเปรี้ยวเค็มแก้โรคบุรุษและสตรี
ผักเป็ดแดง 1 ชั่ง ดีเกลือ 1 ชั่ง ดินประสิว 4 บาท สารส้ม 4 บาท มะกรูด 32 ผล
วิธีทำ ปอกเอาผิวมะกรูดออก ได้เท่าไรเอาไปรวมกับผักเป็ดแดง ต้มใส่น้ำพอเหมาะ เคี่ยวเอาน้ำไว้ครั้ง 1 ก่อน เอาดินประสิว สารส้ม ดีเกลือลงใส่กระถาง คั้นเอาน้ำมะกรูดที่ปอกไว้ใส่ลงไปด้วย เอาน้ำที่ต้มไว้ใส่ไปครั้ง 1 ก่อน เพื่อให้ยาละลาย ต้มผักเป็ดแดงกับผิวมะกรูดครั้งที่ 2 ที่ 3 รวมเป็น 3 น้ำด้วยกันเสร็จแล้ว เอาน้ำต้นที่ใส่ยาไว้กับน้ำกลางน้ำหางรวมในที่เดียวกันแล้วต้มอีกครั้งหนึ่ง เอาตากแดดตากน้ำค้าง 3 วัน 3 คืน จึงรับประทาน
สรรพคุณ ยานี้แก้หญิงระดูแห้ง ระดูเสีย ไม่มีระดูตั้ง 3-4 ปี เมื่อรับประทานยานี้จะมีระดูภายใน 15 วัน ชำระโลหิตที่เหม็นคาว โลหิต เป็นตัวปลิง บำรุงโลหิต อันมีไม่สม่ำเสมอคือ มีแล้วขาดไป แก้โรคสำหรับบุรุษ เช่น กษัยดาน กษัยลม มีอาการอ่อนเพลีย เลือดน้อย ผอมซีด นอนไม่หลับ เจ็บน่าท้อง และสันหลัง เมื่อรับประทานจะเห็นคุณในเร็ววัน
ข้อห้าม/ข้อควรระวัง
- ผู้ที่มีประวัติแพ้ยาในตำรับ ไม่ควรรับประทาน
- ผู้ที่รับประทานยาวาร์ฟาริน ไม่ควรรับประทาน
- สตรีมีครรภ์ไม่ควรรับประทาน
- ผู้ที่ตับและไตทำงานผิดปกติ
——
สถาบันการแพทย์แผนไทยอภัยภูเบศร
คลินิกออนไลน์ https://lin.ee/47PRVjiFz