ผู้อำนวยการ สวทช. ประกาศมั่นพร้อมเดินหน้าจัดตั้งศูนย์เทคโนโลยีพลังงานแห่งชาติ (National Energy Technology Center: ENTEC) ตามแผนกลยุทธ์ สวทช. ฉบับที่ 6.2 (2562 – 2566) ภายหลังได้รับการเห็นชอบอนุมัติจากคณะรัฐมนตรี (ครม.) ให้จัดตั้งศูนย์ดังกล่าวขึ้น เพื่อให้เป็นหน่วยงานหลักในการสร้างความเป็นเลิศในการเป็นผู้นำด้านพลังงานของประเทศ เกิดการเชื่อมโยงงานวิจัยและพัฒนาของกระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงพลังงาน กระทรวงอุตสาหกรรม และหน่วยงานที่มีบทบาทเกี่ยวข้องต่างๆ เพื่อขับเคลื่อนแผนพลังงานไปสู่การปฏิบัติ พร้อมเกิดฐานองค์ความรู้ที่บูรณาการร่วมกันมากขึ้น เพื่อนำประเทศสู่อิสรภาพทางด้านเทคโนโลยี พร้อมชี้พลังงานชีวมวลเหมาะสมสำหรับการพัฒนาเป็นพลังงานเพื่อใช้ภายในประเทศและส่งออก รวมถึงจะมุ่งพัฒนาเทคโนโลยีพลังงานด้านอื่นๆ
ดร.ณรงค์ ศิริเลิศวรกุล ผู้อำนวยการสำนักงานพัฒนาวิทยาศาสตร์และเทคโนโลยีแห่งชาติ (สวทช.) กล่าวว่า สวทช. มีแนวคิดจัดตั้งศูนย์เทคโนโลยีพลังงานแห่งชาติ หรือ National Energy Technology Center (ENTEC) ซึ่งอยู่ในแผนกลยุทธ์ สวทช. ฉบับที่ 6.2 (พ.ศ. 2562 – 2566) เพื่อให้เป็นเป็นหน่วยงานหลักในการสร้างความเป็นเลิศในการเป็นผู้นำด้านพลังงานของประเทศ (Power to Lead) ให้เกิดการเชื่อมโยงงานวิจัยและพัฒนาร่วมกับกระทรวงพลังงานและภาคส่วนต่างๆ ในการขับเคลื่อนแผนพลังงานไปสู่การปฏิบัติ และเกิดการใช้งานจริง เพื่อลดการพึ่งพิงเทคโนโลยีจากต่างประเทศ และช่วยแก้ปัญหาในอุตสาหกรรมพลังงานของประเทศ โดยได้เริ่มดำเนินการศึกษาเชิงนโยบายการจัดตั้งศูนย์ฯ ตั้งแต่เดือนกุมภาพันธ์ 2562 และได้หารือกับหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในช่วงเวลาต่อมา ดังนั้น หากนับตั้งแต่การศึกษาในเชิงวิชาการจนได้รับอนุมัติจากคณะรัฐมนตรี (ครม.) รวมเป็นระยะเวลาประมาณ 1 ปี 4 เดือน เพื่อเดินหน้าในเรื่องการวิจัยและพัฒนา พร้อมบูรณาการเชื่อมโยงเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องในทุกภาคส่วนเข้ามา เพื่อความมั่นคงทางพลังงานของประเทศ
การพัฒนาประเทศจำเป็นต้องใช้ทรัพยากรหลายประเภท หนึ่งในทรัพยากรที่สำคัญ คือ เรื่องพลังงาน ในสมัยก่อนอุตสาหกรรม ธุรกิจการท่องเที่ยวและการเกษตร มีเรื่องพลังงานเข้ามาเกี่ยวข้องจำนวนมาก ความมั่นคงทางพลังงานเป็นเรื่องจำเป็น ที่ผ่านมาประเทศไทยนำเข้าพลังงานประมาณ 70% และส่งออกพลังงานชีวมวล (Biomass Energy) ไปจำนวนมาก สิ่งเหล่านี้ถือเป็นโอกาสสำหรับประเทศไทย เพราะเรามีชีวมวลจำนวนมาก ตั้งแต่ปศุสัตว์ การทำก๊าซชีวภาพ (Biogas) หรือแม้กระทั่งในภาคเกษตรกรรม ที่สามารถนำส่วนหนึ่งของชีวมวลเหล่านี้มาใช้ในเรื่องของพลังงานได้ รวมถึงต้องให้ความสำคัญกับกระบวนการรวบรวมแหล่งของพลังงานชีวมวล ในด้านเชิงนโยบายและโลจิสติกส์ เพราะเรามีพื้นที่ที่เกี่ยวข้องจำนวนมาก นอกจากนี้ เทคโนโลยีทางด้านพลังงาน เช่น พลังงานแสงอาทิตย์ ซึ่งการผลิตในประเทศที่ผ่านมายังไม่ได้เกิดขึ้นอย่างจริงจัง สิ่งที่ต้องทำต่อคือ เทคโนโลยีที่ไปข้างหน้ามีมากกว่าเทคโนโลยีในปัจจุบันหรือไม่ ถ้ามีเราจะสามารถนำ (lead) อุตสาหกรรมโซล่าเซลล์ได้ในอนาคต เนื่องจากเรามีหลายเทคโนโลยีที่อยู่ระหว่างการศึกษาวิจัย หรือแม้กระทั่งเทคโนโลยีที่เกี่ยวข้องกับการสังเคราะห์แสง เพราะในความจริงพลังงานชีวมวลเกิดขึ้นจากการใช้ น้ำ แสงแดด คลอโรฟิลล์ ในการผลิต เป็นต้น เราอาจสามารถสร้างแหล่งพลังงานใหม่ในอนาคตในเชิงขั้นสูงระดับ Technology Globalization เพื่อให้ประเทศไทยเรามีอิสรภาพทางด้านเทคโนโลยี ซึ่งเหมาะสมและเฉพาะเจาะจงกับพลังงานชีวมวลที่อยู่ในบ้านเราด้วย
ในส่วนถัดไปเมื่อพูดถึงพลังงานจะมีเรื่องระบบการกักเก็บพลังงาน เช่น แบตเตอรี่ ยานยนต์ไฟฟ้า โทรศัพท์มือถือ หรืออุปกรณ์ที่ต้องเคลื่อนที่ ซึ่งวัตถุดิบในการผลิตที่เรียกว่าแร่ หายากและต้องนำเข้า ขณะที่บ้านเรามีแร่จำนวนหนึ่งที่อยู่ในประเทศไทยหรือที่เห็นจากในโบราณ มีการใช้สังกะสีเป็นจำนวนมาก นำมาทำภาชนะ หลังคา เป็นต้น สังกะสีถือเป็นส่วนหนึ่งของวัตถุดิบในการผลิตเป็นแบตเตอรี่ได้ การวิจัยที่ผ่านมา สวทช. ได้ร่วมกับจุฬาฯ พัฒนาให้แบตเตอรี่ดังกล่าวมีความเสถียร และต้องไม่ระเบิด เป็นการสร้างเสถียรภาพในยามที่เกิดปัญหาเราสามารถที่ผลิตแบตเตอรี่ชดเชยในประเทศได้ ฉะนั้น การศึกษาวิจัยในเรื่องนี้จึงเป็นเรื่องสำคัญ และสิ่งเหล่านี้เมื่อผลิตแล้วต้องมีการบริหารจัดการ ในตัวแบตเตอรี่ที่เราเห็นเป็นก้อนภายในจะมีแบตเตอรี่ก้อนเล็ก เรียก แบตเตอรี่เซลล์ เมื่อนำแบตเตอรี่เซลล์มาเกาะรวมกัน จะเรียกแบตเตอรี่แพ็ค ที่เป็นก้อนที่เราพบเห็น พวกนี้เป็นก้อนขนาดเล็กเมื่อมีการเสื่อมต้องมีการบริหารจัดการ มีซอฟต์แวร์ในตัวเองว่าจะชาร์จไปที่เซลล์ใด ปล่อยจากเซลล์ใดเพื่อยืดอายุการใช้งานของเซลล์ เพื่อให้เกิดประสิทธิภาพสูงสุด ฉะนั้น การจัดตั้งศูนย์ ENTEC จึงเป็นเรื่องที่ต้องลุกขึ้นมาทำอย่างจริงจัง เพราะเรื่องความมั่นคงทางด้านพลังงาน จะเป็นโจทย์ท้าทายในอนาคต
ด้าน ดร.จุลเทพ ขจรไชยกุล ผู้อำนวยการศูนย์เทคโนโลยีโลหะและวัสดุแห่งชาติ (เอ็มเทค) สวทช. และในฐานะผู้บริหารที่ดูแลการจัดตั้งศูนย์ ENTEC ในเบื้องต้น กล่าวว่า สำหรับเป้าหมายของศูนย์เทคโนโลยีพลังงานแห่งชาติ ในช่วงระยะแรก จะเป็นตามแนวทางตามหลักคิดของ สวทช. ในเรื่องการสร้างเทคโนโลยีขึ้นมาแล้วพยายามทำให้ผู้มีส่วนได้ส่วนเสียในสังคมเห็นว่า สิ่งที่เราลงทุนสร้างขีดความสามารถทางเทคโนโลยีต่างๆ ผลผลิตจากงานวิจัยที่จะสร้างผลกระทบให้เกิดมูลค่า 4 – 5 เท่าขึ้นมาจากที่ทำงานลงไป เช่น ถ้ามองตัวเทคโนโลยีในเรื่องของพลังงานชีวมวล ต่อไปเราจะต้องมีความสามารถในการใช้เทคโนโลยีที่เหมาะสมกับบ้านเราในการแปลงวัตถุดิบต่างๆ มาเป็นพลังงานหมุนเวียน ในรายละเอียดจะมีการหารือให้สอดรับกับแผนนโยบายของประเทศ ซึ่งกระทรวงพลังงานดูแลอยู่ รวมถึงในเรื่องอื่นๆ เช่น สัดส่วนของพลังงานหมุนเวียนจะใช้ประมาณร้อยละเท่าใด จะมีแนวทางเพิ่มมูลค่าของผลผลิตทางการเกษตร เป็นการสร้างเทคโนโลยี สร้างอุตสาหกรรม สร้างกิจการรองรับขึ้นมาอย่างไร ตลอดจนทางด้านเทคโนโลยีการกับเก็บพลังงาน จะมีตัวระบบกักเก็บพลังงานที่เหมาะกับการใช้ในประเทศเขตเมืองร้อนและร้อนชื้นสูง เพื่อให้เรามีเทคโนโลยีที่เหมาะสมมากขึ้น ส่วนไหนที่ใช้วัตถุดิบท้องถิ่นเข้ามาเป็นวัสดุประกอบได้ จะเป็นการเพิ่มมูลค่าให้สิ่งที่เป็นต้นทางเหล่านั้น ข้อสำคัญในอนาคต คือ ความมั่นคงทางพลังงาน หากเกิดกรณีที่มีปัญหาเกิดขึ้น ความสามารถในการฟื้นตัวและสามารถผลิตพลังงานขึ้นมาใช้เองในภาวะวิกฤตต่างๆ ตรงนี้จะเป็นหัวใจในการรักษากิจกรรมทางเศรษฐกิจในทุกภาคส่วนให้เดินต่อไปได้
“ศูนย์เทคโนโลยีพลังงานแห่งชาติที่จะจัดตั้งขึ้น ในเบื้องต้นผมจะช่วยดูแลในระยะแรก และจะค่อยๆ นำบุคลากรวิจัย สวทช. เข้ามาอยู่รวมกัน ภาพรวมที่จะเกิดขึ้นคือ ประเทศไทยจะมีศูนย์แห่งชาติทางด้านพลังงานที่เป็นแกนหลักในการบูรณาการงานของภายใต้กระทรวงอุดมศึกษา วิทยาศาสตร์ วิจัยและนวัตกรรม กระทรวงพลังงาน กระทรวงอุตสาหกรรม และหน่วยงานที่มีบทบาทเกี่ยวข้องต่างๆ ในการทำงานที่จะติดต่อกับต่างประเทศก็ดี และทำงานกับเชิงภาคอุตสาหกรรมก็ดี จุดนี้จะเกิดความชัดเจนขึ้น และลักษณะสำคัญของการเป็นศูนย์ฯ คือ มีองค์ความรู้ในหลากหลายสาขาวิชา ทั้งวิทยาศาสตร์พื้นฐาน เคมี ฟิสิกส์ วิศวกรรมไฟฟ้าต่างๆ ในการทำงาน ซึ่งฐานความรู้ในแต่ละศาสตร์จะมาอยู่รวมกัน เพื่อให้เกิดการบูรณาการกันมากขึ้น” ดร.จุลเทพ ขจรไชยกุล กล่าว
………………………………………………………………………..