กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุข ได้จัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย ฉบับปี พ.ศ.2561 (Thai Herbal Pharmacopoeia 2018) ขึ้น เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร เนื่องในวโรกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา วันที่ 28 กรกฎาคม 2561 โดยตำราดังกล่าวจะส่งเสริมให้ ยาสมุนไพรไทยมีคุณภาพมาตรฐานสากล ลดการนำเข้ายาแผนปัจจุบันจากต่างประเทศและ เพิ่มมูลค่าการส่งออก
นายแพทย์สุขุม กาญจนพิมาย อธิบดีกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กล่าวว่าปัจจุบันกระแสความนิยม ผลิตภัณฑ์สมุนไพรมีมากขึ้น รัฐบาลจึงได้ให้ความสำคัญของการพัฒนาผลิตภัณฑ์สมุนไพรไทยให้มีคุณภาพมาตรฐาน ภายใต้โมเดลประเทศไทย 4.0 โดยการเดินหน้าขับเคลื่อนแผนแม่บทแห่งชาติว่าด้วยการพัฒนาสมุนไพรไทย พ.ศ.2560-2564 พร้อมยกระดับพืชสมุนไพร 4 สมุนไพร ได้แก่ บัวบก ไพล กระชายดำ และขมิ้นชัน อีกทั้งแผนดังกล่าวยังส่งเสริมการพัฒนาสมุนไพรไทยทั้งระบบอย่างยั่งยืนให้เป็นที่ยอมรับของนานาชาติ ซึ่งที่ผ่านมากระทรวงสาธารณสุข โดยกรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ ได้ริเริ่มพัฒนาและจัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย (Thai Herbal Pharmacopoeia, THP) ตั้งแต่ปี พ.ศ.2532 เพื่อใช้เป็นตำรายาอ้างอิงทางกฎหมายทั้งผู้ประกอบการและหน่วยงานที่เกี่ยวข้องในการควบคุมคุณภาพยาสมุนไพรไทยให้ได้มาตรฐานสากลทั้งการผลิตยาเพื่อใช้ในประเทศและเพิ่มมูลค่าการส่งออก
สำหรับในปี พ.ศ.2561 เพื่อเป็นการเฉลิมพระเกียรติสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวมหาวชิราลงกรณ บดินทรเทพยวรางกูร เนื่องในวโรกาสวันเฉลิมพระชนมพรรษา วันที่ 28 กรกฎาคม 2561 กรมวิทยาศาสตร์การแพทย์ กระทรวงสาธารณสุขจึงได้จัดทำตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทย ฉบับปี พ.ศ.2561 (Thai Herbal Pharmacopoeia 2018) ขึ้น โดยมีมาตรฐานยาสมุนไพร ที่จัดทำตั้งแต่ปี พ.ศ.2532 จนถึงปัจจุบัน รวมทั้งหมด 80 มอโนกราฟ ประกอบด้วยวัตถุดิบ สารสกัด และผลิตภัณฑ์สมุนไพร ซึ่งเป็นยาสมุนไพรที่มีในบัญชียาหลักแห่งชาติและมีใช้มากในประเทศไทย เช่น ขมิ้นชัน สารสกัดแห้งขมิ้นชัน ยาแคปซูลขมิ้นชัน ฟ้าทะลายโจร ยาแคปซูลฟ้าทะลายโจร เถาวัลย์เปรียง สารสกัดแห้งเถาวัลย์เปรียง ยาแคปซูลเถาวัลย์เปรียง บัวบก สารสกัดแห้งบัวบก ยาครีมบัวบก ชาชงชุมเห็ดเทศ กระชายดำ ไพล เป็นต้น
นายแพทย์สุขุม กล่าวต่ออีกว่า ปัจจุบันนี้ตำรามาตรฐานยาสมุนไพรไทยเป็นที่ยอมรับทางวิชาการอย่างกว้างขวาง ในระดับสากลและเป็นต้นทางในการพัฒนายา, เครื่องสำอาง และผลิตภัณฑ์ต่างๆ ให้มีมาตรฐาน โดยตำราเล่มนี้ประกอบด้วยข้อกำหนดมาตรฐานทั้งทางด้านเภสัชเวทและพฤกษศาสตร์ และทางด้านเคมี-ฟิสิกส์ อีกทั้งข้อมูลด้านความปลอดภัย ขนาดการใช้ยาเบื้องต้นและการเก็บรักษาของยาสมุนไพรที่พบในประเทศ เพื่อช่วยให้ผู้ประกอบการใช้ในการขึ้นทะเบียน ตำรับยา การควบคุมคุณภาพยาสมุนไพรและสนับสนุนธุรกิจการส่งออกสมุนไพรทั้งในรูปวัตถุดิบ สารสกัด ผลิตภัณฑ์สำเร็จรูป ทั้งในรูปยา ผลิตภัณฑ์เสริมอาหาร รวมถึงเครื่องสำอางให้เป็นที่ยอมรับจากต่างประเทศในด้านมาตรฐาน และเป็นเครื่องมือสำคัญสำหรับหน่วยงานรัฐที่เกี่ยวข้องในการควบคุมคุณภาพยาสมุนไพรในประเทศให้ได้มาตรฐานสากล ป้องกันการปนปลอมยาสมุนไพรที่พบมากในปัจจุบัน ส่งผลให้บุคลากรทางการแพทย์และประชาชนมีความเชื่อมั่นในการใช้ยาสมุนไพรไทย สนับสนุนการพึ่งพาตนเองและเพิ่มมูลค่าสมุนไพรไทยเพื่อการส่งออก
