วันที่ 25 กุมภาพันธ์ 2563 ดร.อรนุช หล่อเพ็ญศรี รองอธิบดีกรมทรัพยากรน้ำบาดาล และคณะ ลงพื้นที่ติดตามการวิเคราะห์ภาคสนาม โครงการสำรวจพื้นที่ศักยภาพการเติมน้ำลงสู่ชั้นน้ำใต้ดิน พื้นที่ลุ่มน้ำก่ำ ณ บ้านหนองห้าง ตำบลม่วงลาย อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร
รองอธิบดีกรมทรัพยากรน้ำบาดาล กล่าวว่า ลุ่มน้ำก่ำ เป็นลุ่มน้ำย่อยของกลุ่มน้ำโขง มีแหล่งน้ำต้นทุนที่สำคัญ คือ หนองหารและลำน้ำก่ำ โดยมีจุดเริ่มต้นจากหนองหาร อำเภอเมืองสกลนคร จังหวัดสกลนคร ไหลไปทิศตะวันออกเฉียงใต้ จนถึงแม่น้ำโขง ที่ตำบลน้ำก่ำ อำเภอธาตุพนม จังหวัดนครพนม รวมความยาวประมาณ 123 กิโลเมตร มีพื้นที่รับน้ำฝนประมาณ 3,440 ตารางกิโลเมตร ปริมาณน้ำเฉลี่ยรายปีประมาณ 1,400 ล้านลูกบาศก์เมตร
พื้นที่บริเวณสองฝั่งของลำน้ำก่ำส่วนใหญ่เป็นพื้นที่เกษตรกรรมและมีประชาชนตั้งถิ่นฐานอาศัยอยู่บริเวณตามเนินตลอดสองฝั่งลำน้ำ ซึ่งอยู่ในเขตจังหวัดสกลนคร และจังหวัดนครพนม ชาวบ้านต้องประสบปัญหาน้ำท่วมและน้ำแล้งสลับกันเป็นประจำทุกปี โดยในช่วงฤดูฝนยามที่น้ำในแม่น้ำโขงมีระดับสูง พื้นที่เพาะปลูกก็จะถูกน้ำท่วม แต่พอช่วงฤดูแล้งเมื่อน้ำในแม่น้ำโขงมีระดับต่ำ น้ำในลำน้ำก่ำก็จะไหลลงแม่น้ำโขงเกือบหมด ทำให้ชาวบ้านได้รับความเดือดร้อน เนื่องจากขาดแคลนน้ำสำหรับอุปโภคบริโภคและการเกษตร
กรมทรัพยากรน้ำบาดาล จึงได้จัดทำโครงการ “สำรวจพื้นที่ศักยภาพการเติมน้ำลงสู่ชั้นน้ำใต้ดิน พื้นที่ลุ่มน้ำก่ำ” โดยศึกษาด้านธรณีวิทยา อุทกธรณีวิทยา และด้านสังคม สำหรับกำหนดพื้นที่ศักยภาพและกลไกการเติมน้ำลงสู่ชั้นน้ำใต้ดิน เพื่อให้เกิดผลสัมฤทธิ์ในการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำอย่างเป็นระบบและมีประสิทธิภาพ สามารถแก้ไขปัญหาน้ำท่วมและภัยแล้งได้ต่อไป
สำหรับการดำเนินงาน ได้นำนวัตกรรมการเจาะบ่อน้ำบาดาลระดับตื้น โดยใช้ชุดเครื่องมือตรวจสอบการปนเปื้อนสารอันตรายแบบทันทีด้วยเทคนิค Membrane Interface Probe (MIP) เป็นการนำเทคโนโลยีการเจาะทดสอบดินแบบใหม่ เพื่อประเมินค่าความเร็วของการเคลื่อนที่น้ำใต้ดินเบื้องต้น ตัวอย่างที่ได้จากการเจาะทดสอบจะเก็บแบบแท่ง ซึ่งทำให้ทราบลักษณะการตกสะสมตัวของตะกอนและความผุของชั้นหินแข็งในพื้นที่ศึกษา โดยสามารถใช้เป็นแนวทางในการคัดเลือกพื้นที่ ที่เหมาะสมในการเติมน้ำลงสู่ชั้นน้ำใต้ดิน
นอกจากนี้ ยังสามารถใช้ในการตรวจสอบการปนเปื้อนของสารอันตรายในดินได้อีกด้วย ปัจจุบันอยู่ระหว่างเร่งเจาะบ่อน้ำบาดาลระดับตื้น พื้นที่วัดจำปาศรี บ้านจำปาศรี ตำบลก้านเหลือง อำเภอนาแก จังหวัดนครพนม เมื่อดำเนินการแล้วเสร็จครบทั้งโครงการ ก็จะสามารถเพิ่มความมั่นคงด้านการบริหารจัดการทรัพยากรน้ำของพื้นที่ลุ่มน้ำก่ำและใช้เป็นต้นแบบในการบริหารจัดการน้ำท่วมและภัยแล้งให้พื้นที่อื่นๆ ได้ต่อไป
……………………………