ด้วยสภาพภูมิประเทศของจังหวัดลำปาง นั้น เป็นที่ราบล้อมรอบด้วยภูเขา มีลักษณะเป็นแอ่งกระทะ ทั้งยังเป็นต้นกำเนิดของแม่น้ำสายสำคัญคือ แม่น้ำวัง ซึ่งมีลำน้ำสาขาจำนวนมาก และหนึ่งในนั้นคือลำน้ำแม่บอม ที่ยังไม่มีการพัฒนาแหล่งน้ำมาใช้อย่างเต็มศักยภาพ กรมชลประทาน ได้ทำการศึกษาวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม โครงการอ่างเก็บน้ำแม่บอมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ เพื่อให้เป็นแหล่งน้ำต้นทุนให้ราษฎรในพื้นที่ได้มีน้ำใช้ตลอดทั้งปี
นายเกื้อศักดิ์ ทาทอง ผู้เชี่ยวชาญด้านวิศวกรรมโยธา (ด้านวางแผน) กรมชลประทาน เปิดเผยว่า โครงการศึกษาวิเคราะห์ผลกระทบสิ่งแวดล้อม โครงการอ่างเก็บน้ำแม่บอมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ บ้านป่าเหว ตำบลบ้านขอ อำเภอเมืองปาน จังหวัดลำปาง เกิดขึ้นจากราษฎรในพื้นที่ตำบลบ้านขอ และตำบลทุ่งกว๋าว มักจะประสบกับปัญหาการขาดแคลนน้ำในการอุปโภคบริโภค จึงทำเรื่องขอไปยังสำนักงานคณะกรรมการพิเศษ-เพื่อประสานงานโครงการอันเนื่องมาจากพระราชดำริ(กปร.) ซึ่งต่อมากรมชลประทาน โดยสำนักงานชลประทานที่ 2 ได้เข้าไปศึกษาและสำรวจสภาพพื้นที่ร่วมกับผู้นำชุมชน เพื่อกำหนดแนวทางในการดำเนินการโครงการฯ
สำหรับโครงการอ่างเก็บน้ำแม่บอมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ มีลักษณะเป็นเขื่อนหินถมแกนดินเหนียว ขวางกั้นลำน้ำแม่บอม มีสันเขื่อนกว้างประมาณ 10 เมตร ยาวประมาณ 798 เมตร ความสูงสันเขื่อนประมาณ 51 เมตร มีความจุเก็บกักประมาณ 12.48 ล้านลูกบาศก์เมตร หากดำเนินการก่อสร้างแล้วเสร็จจะช่วยให้ประชาชนในพื้นที่ดังกล่าว มีแหล่งน้ำต้นทุนที่เพียงพอสำหรับการอุปโภคบริโภค รวมถึงการเกษตร อีกทั้งสามารถเพิ่มพื้นที่ชลประทานจากเดิมมีพื้นที่ประมาณ 7,200 ไร่ เป็น 9,200 ไร่ ได้อีกด้วย
อย่างไรก็ตาม เนื่องจากพื้นที่ชลประทานปัจจุบัน มีสภาพเป็นพื้นที่ลุ่ม การส่งน้ำยังคงใช้ระบบเหมืองฝายเดิมที่มีอยู่ ดังนั้น การก่อสร้างโครงการดังกล่าวจะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพของระบบส่งน้ำเดิมให้ดียิ่งขึ้น ด้วยการปรับปรุงฝายชั่วคราวให้เป็นฝายถาวร พร้อมกับการซ่อมแซมในส่วนที่ชำรุด ร่วมกับการดาดคอนกรีตคลองส่งน้ำ สายหลักของฝายต่างๆ ให้สามารถกระจายน้ำได้อย่างมีประสิทธิภาพ และครอบคลุมพื้นที่การเกษตรเดิมได้อย่างทั่วถึง ส่วนพื้นที่ชลประทานเปิดใหม่ที่มีสภาพเป็นพื้นที่ดอน การส่งน้ำจะใช้ระบบท่อ ส่งน้ำโดยแรงโน้มถ่วงของโลกจากอ่างเก็บน้ำแม่บอม ผ่านอาคารท่อส่งน้ำชลประทานฝั่งซ้าย รวมความยาวกว่า 10.50 กิโลเมตร ครอบคลุมพื้นที่ชลประทานกว่า 2,000 ไร่
ทั้งนี้ โครงการอ่างเก็บน้ำแม่บอมอันเนื่องมาจากพระราชดำริ จัดทำขึ้นเพื่อให้เป็นแหล่งน้ำต้นทุนให้กับราษฎรในพื้นที่สำหรับการอุปโภคบริโภค และการเกษตร ทั้งยังช่วยบรรเทาปัญหาน้ำหลากในช่วงฤดูฝน โดยใช้แนวทางการพัฒนาที่มุ่งยกระดับคุณภาพชีวิตของราษฎรให้สูงขึ้น แต่ในขณะเดียวกันก็ตระหนักและให้ความสำคัญด้านสิ่งแวดล้อม เพื่อให้สามารถใช้ประโยชน์จากทรัพยากรธรรมชาติได้อย่างยั่งยืนต่อไปด้วย
กรมชลประทาน กระทรวงเกษตรและสหกรณ์
22 สิงหาคม 2562