ดร.สาธิต ปิตุเตชะ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข เดินหน้าโครงการเด็กไทยเล่นเปลี่ยนโลก ภายใต้แนวคิด “พลังแห่งการเล่น สู่พลังแห่งชีวิต” พร้อมด้วย นายแพทย์สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย อธิบดีกรมอนามัย นายประยูร รัตนเสนีย์ อธิบดีกรมส่งเสริมการปกครองท้องถิ่น นายแพทย์สราวุฒิ บุญสุข นายแพทย์เอกชัย เพียรศรีวัช รองอธิบดีกรมอนามัย นายแพทย์มณเฑียร คณาสวัสดิ์ รองอธิบดีกรมอนามัย แพทย์หญิงนพวรรณ ศรีวงศ์พานิช ผู้อำนวยการสถาบันราชานุกูล นางสาวณัฐยา บุญภักดี ผู้อำนวยการสำนักสนับสนุนสุขภาวะเด็ก เยาวชน และครอบครัว สำนักงานสนับสนุนกการสร้างเสริมสุขภาพ (สสส.) นายเชษฐา มั่นคง ผู้อำนวยการมูลนิธิเพื่อการพัฒนาเด็ก และภาคีเครือข่าย ร่วมงาน
ดร.สาธิต ปิตุเตชะ รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าวว่า เด็กปฐมวัยเป็นวัยเริ่มต้นของชีวิตและพัฒนาการในทุกๆ ด้าน เป็นช่วงเวลาที่พัฒนาการด้านต่าง ๆ เป็นไปอย่างรวดเร็วที่สุด และเป็นรากฐานที่สำคัญสำหรับพัฒนาการในช่วงวัยต่อ ๆ ไป กระทรวงสาธารณสุขจึงให้ความสำคัญกับการพัฒนาเด็กปฐมวัยผ่านการเล่น โดยประกาศนโยบายเด็กไทยเล่นเปลี่ยนโลก ส่งเสริมให้เด็กในวัยปฐมวัยได้มีโอกาสที่จะได้ “เล่น” เพราะการเล่น คือ การเรียนรู้ คือ การสร้างทักษะ เพื่อให้เด็กได้เติบโต อย่างเป็นธรรมชาติตามจังหวะของตนเองและค้นพบตัวตนในที่สุด
โดยเฉพาะการเคลื่อนไหวร่างกาย เช่น การยืน เดิน กระโดด ปั่น วิ่ง ปีน คลาน มุดลอด อย่างน้อย 180 นาที ต่อวัน ลดเวลาการเล่นจอ หรือดูโทรทัศน์ ที่มีผลเสียต่อการพัฒนาสมอง สมาธิ และเสี่ยงต่อภาวะออทิสติกเทียมและสมาธิสั้น โดยเฉพาะในช่วงสถานการณ์การระบาดของโรคโควิด-19 ส่งผลกระทบให้เด็กปฐมวัยขาดการพัฒนาการด้านต่าง ๆ เน้นกิจกรรมการเล่นกับเพื่อน ๆ เนื่องจากโรงเรียน สถานพัฒนาเด็กปฐมวัยเปิดสอนแบบออนไลน์ เด็ก ๆ ต้องใช้เวลาในการเรียนออนไลน์ ผ่านอุปกรณ์มือถือ แท็ปเล็ต อยู่ที่บ้าน
“ทั้งนี้ การส่งเสริมการเล่นจึงเป็นการกระตุ้นสมองให้เปิดรับการเรียนรู้ ผ่านความรู้สึกสนุก ก่อให้เกิดวงจรการเรียนรู้และพัฒนาการที่รอบด้าน ทั้งร่างกาย อารมณ์ สังคม จิตใจ สติปัญญา และช่วยเสริมทักษะการคิดเชิงบริหาร EF (Executive Function) ในการจัดการความคิด ความรู้สึกและการกระทำ การยั้งใจคิดไตร่ตรอง การควบคุมอารมณ์ การยืดหยุ่นทางความคิด การวางแผน ตั้งเป้าหมาย มุ่งมั่น แก้ไขปัญหา ช่วยเหลือตัวเองได้เมื่ออยู่ในสถานการณ์ต่าง ๆ ที่ได้เรียนรู้จากประสบการณ์ตรง ด้วยตนเอง การปฏิสัมพันธ์กับเพื่อน และพ่อแม่ผ่านการเล่น ซึ่งช่วงวัยปฐมวัย ตั้งแต่อายุ 2 – 6 ปี เป็นช่วงเวลาที่สำคัญ (Golden opportunity) ในการพัฒนาทักษะ EF ให้กับเด็ก เพื่อเตรียมพร้อมก้าวเข้าสู่วัยเรียน วัยรุ่น และวัยทำงาน ให้สามารถปรับตัว อยู่ร่วมกับสังคมที่เปลี่ยนแปลงตลอดเวลา สามารถตั้งเป้าหมายชีวิตได้อย่างชัดเจน เป็นทรัพยากรมนุษย์ที่มีคุณภาพ พร้อมที่จะขับเคลื่อนโครงการเด็กไทยเล่นเปลี่ยนโลก ภายใต้แนวคิด “พลังแห่งการเล่น สู่พลังแห่งชีวิต” รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงสาธารณสุข กล่าว
ทางด้าน นายแพทย์สุวรรณชัย วัฒนายิ่งเจริญชัย อธิบดีกรมอนามัย กล่าวว่า การเล่นของเด็กปฐมวัยและ วัยประถมศึกษามีความสำคัญและมีคุณค่า เพราะการเรียนรู้ของเด็กวัยนี้ ที่เหมาะสมคือการเรียนรู้ผ่านการเล่นและการเรียนรู้อย่างมีความสุข การเล่นที่ดีจะส่งเสริมให้เด็กมีพัฒนาการที่ดีทั้งทางร่างกาย จิตใจ ปัญญา อารมณ์ สังคม มีวินัย มีการวิเคราะห์ เกิดความคิดสร้างสรรค์ เรียนรู้การปรับตัว และพัฒนาการอารมณ์ ความสัมพันธ์กับผู้อื่น โดยมี 4 องค์ประกอบหลักสำคัญในการส่งเสริมให้เด็กไทยเล่นเปลี่ยนโลก เพื่อขับเคลื่อนโครงการเด็กไทยเล่นเปลี่ยนโลก ภายใต้แนวคิด “พลังแห่งการเล่น สู่พลังแห่งชีวิต” ได้แก่
1) พื้นที่เล่น (Space) ต้องสอดรับกับบริบทแต่ละพื้นที่ เป็นสถานที่ปลอดภัย และสามารถเล่นได้ทุกที่ ทุกช่วงเวลา
2) ผู้อำนวยการเล่น (Play worker) ผู้ที่สนับสนุนการเล่นของเด็ก โดยยึดเด็กเป็นศูนย์กลางดำเนินการผ่านพ่อแม่ ผู้ปกครอง และชุมชน
3) กระบวนการเล่น (Play process) เน้นการเล่นที่อิสระ ครอบครัว มีส่วนร่วม และเป็นการเล่นที่ส่งเสริมสุขภาพทางกาย การเจริญเติบโต เช่น วิ่ง กระโดด ขว้าง ปีนป่าย วิ่งเปี้ยว วิ่งเก็บของ เป็นต้น
4) หน่วยบริหารจัดการการเล่น (Play Management Unit) ส่งเสริมการมีส่วนร่วมของครอบครัว สถานพัฒนาเด็กปฐมวัย หน่วยบริการสาธารณสุข องค์กรปกครองส่วนท้องถิ่น และชุมชน
กรมอนามัย / 24 มีนาคม 2565