กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก จัดการประชุมเชิงปฏิบัติการแนวทางการดูแลผู้ป่วยระยะประคับประคองด้วยกัญชาทางการแพทย์แผนไทย ผ่านระบบ Zoom Cloud Meeting เผย 6 ตำรับยากัญชาทางการแพทย์แผนไทย ตำรับยาศุขไสยาศน์ ตำรับยาแก้ไข้ผอมเหลือง ตำรับยาแก้ลม แก้เส้น น้ำมันสนั่นไตรภพ ตำรับยาอัมฤตย์โอสถ น้ำมันกัญชาตำรับหมอเดชา บูรณาการร่วมกับศาสตร์การแพทย์แผนไทย และหลักธรรมานามัย ในการดูแลรักษาผู้ป่วยระยะประคับประคอง เพื่อเพิ่มคุณภาพชีวิตให้ผู้ป่วย
เมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2565 ที่ผ่านมา กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก จัดการประชุมเชิงปฏิบัติการแนวทางการดูแลผู้ป่วย ระยะประคับประคอง ด้วยกัญชาทางการแพทย์แผนไทย ผ่านระบบ Zoom Cloud Meeting เนื่องในวันมะเร็งโลก เพื่อแนะนำแนวทางปฏิบัติให้กับหน่วยงานสาธารณสุขจังหวัดและโรงพยาบาลของรัฐทั่วประเทศ เพื่อให้ผู้เกี่ยวข้องได้นำกัญชาทางการแพทย์แผนไทยไปใช้ในการเพิ่มคุณภาพชีวิตของผู้ป่วย ระยะประคับประคองได้อย่างเหมาะสม
นายแพทย์ขวัญชัย วิศิษฐานนท์ รองอธิบดีกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก กล่าวในการเปิดงานว่า ตั้งแต่กฎหมายอนุญาตให้นำกัญชามาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ได้ กรมฯ ได้ขับเคลื่อนกัญชามาใช้ประโยชน์ทางการแพทย์ตั้งแต่การรวบรวมตำรับยา องค์ความรู้เรื่องกัญชาจากตำรา ถอดบทเรียนจากตัวหมอ ผู้เชี่ยวชาญ เพื่อกลั่นกรองให้ได้ตำรับยามาใช้โดยอิงกับภูมิปัญญาอีกทั้งยังร่วมมือกับหน่วยงานตามกฎหมายเพื่อจัดหาวัตถุดิบกัญชา ที่มีคุณภาพมาผลิต และฝึกอบรมแก่ผู้ใช้ให้มีความรู้ในเรื่องการสั่งจ่ายยาเพื่อประโยชน์ทางการแพทย์ และผลักดันให้เกิดการเข้าถึงการใช้ตำรับยากัญชาในการบริการคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทย กว่า 1,000 แห่ง ครอบคลุมทั้ง 12 เขตสุขภาพ เพื่อให้เป็นไปตามมาตรฐานการจัดบริการคลินิกกัญชาทางการแพทย์แผนไทยในสถานพยาบาล
ตามศาสตร์การแพทย์แผนไทย อาการของโรคมะเร็งจะเริ่มต้นจากความร้อนในร่างกาย (ปิตตะ) ทำงานผิดปกติ ทำให้มีอาการตัวร้อนระส่ำระส่าย ร้อนในปากในคอ ระบบการย่อยอาหารผิดปกติ และทำให้ร่างกายเสื่อมโทรม จากนั้นจะส่งผลกระทบต่อธาตุลม (วาตะ) ทำให้เกิดอาการท้องอืด ท้องเฟ้อ จุกเสียด แน่น ปวดเมื่อย แขนขาไม่มีกำลัง เจ็บร้าวไปทั้งตัว จากนั้นก็จะกระทบกับธาตุน้ำ (เสมหะ) ทำให้เบื่ออาหาร ซีด เหลือง บวมน้ำ มีก้อนโผล่ ไม่สบายตัว แล้วก็จะส่งผลกระทบต่ออวัยวะต่าง ๆ ตามลำดับ สำหรับแนวทางการรักษาผู้ป่วยมะเร็งในทางการแพทย์แผนไทย จะเป็นการดูแลผู้ป่วยประคับประคองแบบบูรณาการ (Integrative Palliative Care) คือ การรักษาอาการเฉพาะที่ อาการทั่วไป การจัดการกับอาการอื่น ๆ ที่เกิดขึ้นทางร่างกาย การจัดการอาการ ทางจิตใจ และการจัดการทางด้านสังคมด้วยตำรับยาสมุนไพรในบัญชียาหลักแห่งชาติและตำรับยาทางการแพทย์แผนไทยที่มีกัญชาเป็นส่วนผสม เพื่อให้ผู้ป่วยมะเร็งใช้ชีวิตอยู่กับครอบครัว สังคม และมีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น
นางสาวอมรรัตน์ ราชเดิม แพทย์แผนไทยชำนาญการ โรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ผสมผสาน กล่าวว่า ปัจจุบันมีการนำตำรับยากัญชาทางการแพทย์แผนไทยมาใช้ในการดูแลอาการ และเพิ่มคุณภาพชีวิตป่วยมะเร็ง ในคลินิกกัญชาการแพทย์แผนไทยทั่วประเทศ อาการโดยส่วนใหญ่ของผู้ป่วยมะเร็งที่เข้ารับบริการจะมาด้วยอาการนอนไม่หลับ เบื่ออาหาร คลื่นไส้ อาเจียน ปวดกล้ามเนื้อ และมีความวิตกกังวล ซึ่งอาการที่กล่าวมานี้สามารถดูแลหรือบรรเทาได้ด้วยน้ำมันกัญชาตำรับหมอเดชาหรือตำรับยากัญชาทางการแพทย์แผนไทย ซึ่งตำรับยากัญชาที่ใช้บ่อย ได้แก่ ตำรับยาศุขไสยาศน์ มีสรรพคุณช่วยให้นอนหลับ ลดความวิตกกังวล ตำรับยาแก้ไข้ผอมเหลือง สรรพคุณแก้นอนไม่หลับ แก้ไข้ผอมเหลือง แก้อ่อนเพลีย ไม่มีกำลัง ตำรับยาแก้ลมแก้เส้น สรรพคุณแก้ปวดเมื่อยกล้ามเนื้อ บรรเทาอาการมือเท้าชา อ่อนแรง น้ำมันสนั่นไตรภพ แก้อาการเจ็บปวดท้อง ท้องมาน ดันขึ้นยอดอก ตำรับยาอัมฤตย์โอสถ แก้ผอมแห้ง มือเท้าอ่อนแรง และน้ำมันกัญชาตำรับหมอเดชา ช่วยให้เจริญอาหาร นอนหลับสบาย ลดอาการวิตกกังวล ความเครียดจากกลุ่มโรค เป็นต้น
ที่ผ่านมาพบว่า ผู้ป่วยมะเร็งที่ได้รับตำรับยาทางการแพทย์แผนไทยที่มีกัญชาเป็นส่วนผสมนั้น ส่วนใหญ่มีคุณภาพชีวิตที่ดีขึ้น นอกจากนี้ในการดูแลผู้ป่วยโรคมะเร็งในโรงพยาบาลการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ผสมผสานยังมีการดูแลควบคู่ไปกับหัตถการและยาสมุนไพรอื่นๆ และใช้หลักธรรมานามัย ในการดูแลผู้ป่วยเป็นหลัก ซึ่งประกอบด้วย กายานามัย หรือ Healthy body การมีสุขภาพกายทีดี โดยการทําท่าบริหารหรือการออกกําลังกาย จิตตานามัย หรือ Healthy mind การมีสุขภาพจิต และสุขภาพใจทีดี ชีวิตานามัย หรือ Healthy behavior คือ การมีพฤติกรรมในการดํารงชีวิตประจําวันทีดี
หากประชาชนสนใจการดูแลสุขภาพผู้ป่วยมะเร็งแบบบูรณาการด้วยการแพทย์แผนไทย สามารถขอคำปรึกษากับแพทย์แผนไทย ที่ประจำคลินิกแพทย์แผนไทย ในหน่วยบริการสาธารณสุขของรัฐทั่วประเทศ หรือสามารถสอบถามโดยตรงที่กรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก หมายเลขโทรศัพท์ 0 2149 5678 หรือช่องทางออนไลน์ที่เฟซบุ๊ค https://www.facebook.com/dtam.moph และ ไลน์แอดกรมการแพทย์แผนไทยและการแพทย์ทางเลือก line@DTAM
………….. 4 กุมภาพันธ์ 2565…………