สายน้ำผึ้ง ดอกไม้หอม สู้ไวรัส
ชื่อวิทยาศาสตร์ : Lonicera japonica Thunb
ชื่อวงศ์ : CAPRIFOLIACEAE
ลักษณะทั่วไป : ไม้เถาเลื้อย กิ่งสีน้ำตาลเป็นมัน มีขนนุ่ม ใบเดี่ยวออกเป็นคู่ตรง กันข้าม ใบรูปไข่แกมรูปหอก มีขนนุ่มปกคลุม ดอกช่อออกตามซอกใบ มี 5-15 ดอก ลักษณะเป็นหลอดยาว กลีบแยกเป็น 2 กลีบ กลีบบนมี 4 หยัก กลีบล่างมี 1 กลบี เกสรเพศผู้ยาวกว่า กลีบดอก ดอกสีขาว แล้วเปลี่ยนเป็นเหลืองอมส้ม มีกลิ่นหอม ผลกลมสีดำเกลี่ยไม่มีขน
การขยายพันธุ์ : ปักชำ ตอนกิ่ง
สายน้ำผึ้งเป็นสมุนไพรที่ไม่ได้ปรากฏในคัมภีร์หรือตำราทางการแพทย์แผนไทย แต่ความรู้เรื่องการใช้ประโยชน์จากต้นสายน้ำผึ้งได้จากตอนสมัยเรียนในคณะเภสัชศาสตร์ มหาวิทยาลัยมหิดลในปี พ.ศ. 2525 สิ่งที่ยังจำได้คือ ต้นและดอกสายน้ำผึ้ง ชงกินแก้ไอ แก้เจ็บคอ แก้คออักเสบ ภายหลังได้ ทราบว่า จากการศึกษาวิจัยพบว่า ต้นสายน้ำผึ้ง สามารถนำมาใช้เพื่อป้องกัน และรักษาโรคจากไวรัสร้ายแรงบางชนิดในมนุษย์และสัตว์ เช่น โรคซาร์สโคโรนาไวรสั (SARScoronavirus)ไข้หวัดใหญ่สายพันธุ์ H1N1(สุกร) เป็นต้น
ที่น่าสนใจคือ พ่อหมอแม่หมอในสามจังหวัดภาคใต้ใช้ดอกสายน้ำผึ้งชงชา กินเป็นชาช่วยให้นอนหลับ คลายเครียด เมื่อสืบค้นข้อมูลพบว่า สายน้ำผึ้ง เป็นไม้ดอกไม้ประดับที่น่าปลูกไว้มากในสถานการณ์โลกร้อนที่จะมีไวรัสตัว ใหม่ๆระบาดมากขึ้น คนก็จิตใจร้อนรน และเครียดกันมากขึ้น ดอกหอมๆของ สายน้ำผึ้งอาจจะช่วยได้บ้าง ปลูกไว้เป็นไม้เลื้อยอยู่ได้หลายปี
สายน้ำผึ้ง สมุนไพรสำคัญในตำราการแพทย์แผนจีน
ถิ่นกำเนิดของต้นสายน้ำผึ้งอยู่ในแถบเอเชียตะวันออก เช่น จีน ญี่ปุ่น เคยไปที่เปาลก็พบดอกสายน้ำผึ้งในธรรมชาติ เช่นกัน ในประเทศไทยเข้าป่าไปไม่เคยพบต้นสายน้ำผึ้ง จัดเป็นไม้เถาเลื้อยพัน มีอายุหลายปีต้น
สายน้ำผึ้ง มีบทบาทสำคัญในการแพทย์แผนจีนมาตั้งแต่เมื่อ 3,000 ปี ก่อน โดยนำมาใช้รักษาไข้และอาการบวมตามร่างกาย มีบันทึกในตำราการ แพทย์แผนจีนชื่อดังอย่าง “เปิ่นฉ่าวกางมู่” ว่าใช้เพื่อกำจัดความร้อน รักษา อาการบวมและโรคบิด ปกป้องร่างกาย และทำให้อายุยืน นอกจากนี้ยังพบ
ต้นสายน้ำผึ้ง เป็นส่วนประกอบ ในตำรับยารักษาโรคต่างๆ ในตำราการแพทย์แผนจีนอีกหลายสิบเล่มด้วย และมีบันทึกในเภสัชตำรับ (Pharmacopoeia) ของสาธารณรัฐประชาชนจีนว่า ใช้ต้นสายน้ำผึ้งเพื่อรักษาโรคลำไส้อักเสบ เรื้อรัง โรคปอดบวม ต่อมทอนซิลอักเสบเฉียบพลัน ไตอักเสบ เต้านมอักเสบ เฉียบพลัน และโรคฉี่หนู
สายน้ำผึ้ง ประโลมใจ ให้คลายเครียด
เมื่อไม่นานมานี้มีรายงานการศึกษาพบฤทธิ์ทางเภสัชวิทยามากมายใน สารสกัดจากส่วนต่างๆ ของต้นสายน้ำผึ้ง เช่น ต้านอักเสบ ต้านไวรัส ต้านแบคทีเรีย ต้านอนุมูลอิสระ ปกป้องตับ ต้านเนื้องอก ลดโคเลสเตอรอล เป็นต้น และยังพบว่า สารพฤกษเคมีจากดอกสายน้ำผึ้งช่วยปกป้องเซลล์ในระบบ ประสาทที่เกี่ยวข้องกับโรคพาร์กินสัน และยังยับยั้งกระบวนการเกิดโรคซึม เศร้าและความวิตกกังวลได้ในหนูทดลอง
การที่พ่อหมอแม่หมอสามจังหวัดภาคใต้ที่ยังมีการนำดอกสดและดอกแห้ง ของสายน้ำผึ้งมาทำเป็นชาดื่มอยู่น่าจะเป็นภูมิปัญญาที่นำมาใช้ให้เป็นประโยชน์ในการช่วยบำบัดสุขภาพทางจิต ช่วยปลอบประโลมผู้ที่ซึมเศร้า เครียดหรือวิตกกังวลให้ผ่อนคลาย ช่วยลดโคเลสเตอรอล แก้ร้อน แก้หวัด แก้ไอ หลอดลมและต่อมทอนซินอักเสบ ในยุคที่หวัดระบาดอยู่บ่อยๆ บรรเทาอาการของโรคหอบหืด ในระยะเริ่มต้น ชาดอกสายน้ำผึ้งมีกลิ่นหอมทำให้จิตใจผ่อนคลายมีกลิ่นหอม ทำให้จิตใจผ่อนคลาย
สายน้ำผึ้งเป็นไม้เลื้อยออกดอกตลอดปี จึงสามารถนำดอกมาใช้ได้ทั้งปี ปลูกไว้ไม่เสียหลายได้อาศัยพึ่งพาดูแลสุขภาพทั้งทางร่างกายและจิตใจได้
ตัวอย่างตำรับพื้นบ้าน
แก้ร้อนใน ช่วยขับพิษร้อนในร่างกาย ช่วยลดระดับน้ำตาลในเลือด ขับปัสสาวะ
นำดอกสายน้ำผึ้ง ประมาณ 5-7 ดอก ที่ได้ทการตากจนแห้งแล้วมาชงใส่ในน้ำร้อนจัด ครั้งละ 1 แก้วชา แช่ทิ้งไว้ประมาณ 3 นาที แล้วนำมาดื่มอุ่นๆ วันละ 2 เวลา เช้า และ เย็น หลัง อาหาร หรือนำทั้งต้นที่ได้ทำการตากแห้งแล้วประมาณ 1 กำมือต่อน้ำ 1 ลิตร มาต้มให้เดือด โดยให้น้ำเหลือ 1⁄2 ส่วน แล้วนำมาดื่มอุ่นๆครั้งละ 1⁄2 แก้วชา วันละ 3 เวลา เช้า เที่ยง และเย็น หลังอาหาร
ช่วยทำให้หลับง่ายหลับสบาย ช่วยทำให้รู้สึกผ่อนคลาย จิตสงบ ช่วยดับพิษ ร้อนในร่างกาย:
นำดอกสายน้ำผึ้งกับดอกมะลิที่ได้ทำการตากจนแห้งแล้ว อย่างละ 1 กำมือ ต่อน้ำ 1 ลิตร มาต้มให้เดือด โดยให้เหลือ ½ ส่วน แล้วนำมาดื่มอุ่นๆ วันละ 3 เวลา เช้า เที่ยง เย็น หลังอาหาร
แก้พิษงูกัด พิษแมลงสัตว์กัดต่อย ช่วยรักษาบาดแผล แก้แผลเน่าเปื่อยพุพอง มีน้ำหนอง แก้ฝี ริดสีดวงทวารต่างๆ : นำรากมาฝนผสมน้ำเล็กน้อยให้ข้นแล้วนำสำลีมาชุบน้ำที่ได้ ทา หรือแปะแผลบริเวณที่มีอการบ่อยๆจนกว่าอาการจะดีขึ้น
เกร็ดน่ารู้
ชื่อสายน้ำผึ้ง มาจากการที่ดอกสายน้ำผึ้งจะมีเกสรยื่นยาวออกมา หากดึงเอาเกสรออกมาจากดอก น้ำหวานจากเกสรจะหยดลงมาเป็นสาย