สมัยเด็ก ๆ ทุกคนต้องเคยจุ่มต้นกระสังลงในน้ำสีแดงเพื่อให้รากดูดน้ำขึ้นไปตามลำต้นอวบใส เห็นเส้นทางการลำเลียงน้ำจากรากสู่ลำต้นและใบรูปหัวใจสวยได้ชัดเจน คงจำกันได้นะแต่ผักกระสังไม่ได้มีประโยชน์เพียงเป็นพืชทดลองของเด็ก ๆ เท่านั้น แต่ยังเป็นผักโบราณที่ใช้กันมายาวนาน คนไทยกินผักกระสังที่มีรสเผ็ดหอมกันมาเนิ่นนาน ทั้งกินเป็นผักสดหรือ ผักลวกกับน้ำพริก เอาไปทำแกงจืด แกงเลียง แกงอ่อม หรือแกงป่า ได้อร่อยบางคนเอาผักกระสังไปผัดกับเต้าเจี้ยว (เหมือนผัดผักบุ้งไฟแดง)
สถาบันวิจัยโภชนาการ มหาวิทยาลัยมหิดล วิเคราะห์หาธาตุอาหารในผักกระสัง 1 ขีด มีวิตามินซี 18 มก. เบต้าแคโรทีน285 ไมโครกรัมเทียบหน่วยเรตินัล ส่วนการศึกษาทางวิทยาศาสตร์ก็พบว่า ผักกระสังอุดมด้วยแคลเซียม อีกทั้งมีฤทธิ์เป็นกรดอ่อน ๆ ต้านอนุมูลอิสระ ต้านเชื้อแบคทีเรียและเชื้อรา ต้านการอักเสบแก้ปวด และไม่มีพิษภัย..
หมอยาพื้นบ้านในแถบอาเซียนใช้ผักกระสังรักษาโรคได้ชะงัด เช่น หมอยาไทยเอาต้นสดตำพอกฝี หรือคั้นเอาน้ำทาฝีที่มีหนอง เอาใบมากินเพื่อรักษาโรคลักปิดลักเปิด และบดต้นแล้วปิดบริเวณที่เลือดออกตามไรฟัน นอกจากนี้ยังใช้แก้ไข้ แก้ปวด แก้ข้ออักเสบชาวฟิลิปปินส์กินผักกระสังสด ๆ หรือนำผักกระสังประมาณ 1 กำมือ เติมน้ำให้ท่วม ต้มให้เหลือประมาณ 1 แก้วแบ่งกินครั้งละครึ่งแก้ว เช้า-เย็น เพื่อรักษาโรคเก๊าต์และข้ออักเสบเพราะผักกระสังสามารถลดปริมาณกรดยูริกในกระแสเลือดได้ส่วนในมาเลเซียเชื่อว่าการกินผักกระสังจะช่วยรักษาโรคตาและต้อ(glaucoma)
…ผักกระสังไม่ได้มีประโยชน์เพียงเป็นพืชทดลองของเด็ก ๆ เท่านั้น แต่ยังเป็นผักโบราณที่ใช้กันมายาวนาน คนไทยกินผักกระสังที่มีรสเผ็ดหอมกันมาเนิ่นนาน ทั้งกินเป็นผักสดหรือผักลวกกับน้ำพริก เอาไปทำแกงจืด แกงเลียง แกงอ่อม หรือแกงป่าได้อร่อย บางคนเอาผักกระสังไปผัดกับเต้าเจี้ยว(เหมือนผัดผักบุ้งไฟแดง) …
หมอพื้นบ้านที่ จ.ยะลา ใช้ผักกระสังเป็นยารักษาเริมและมะเร็งเต้านม ในการรักษาเริมนั้นจะนำต้นผักกระสังผสมกับขมิ้นและข้าวสาร ตำให้ละเอียดแล้วพอกทิ้งไว้ 1 คืน การรักษามะเร็งเต้านม ให้นำใบมาตำ ขยำเป็นเม็ดปิดที่ใต้ราวนมบริเวณที่เป็นซึ่งตรงกับรายงานการศึกษาที่พบว่า สารในผักกระสังมีฤทธิ์ต้านมะเร็งด้วย
นอกจากนี้ มีการขยำใบผักกระสังกับน้ำ ชโลมศีรษะให้ศีรษะเย็น ป้องกันผมร่วง ทำให้ผมนุ่ม สาว ๆ สมัยก่อนยังใช้น้ำต้มผักกระสังล้างหน้า ทำให้สิวยุบเร็วขึ้น และผิวหน้าสวยสดใสผักกระสังหาง่ายมาก โดยเฉพาะในหน้าฝน จะขึ้นเต็มกระถางต้นไม้ แต่เราชอบถอนทิ้งเป็นประจำ ก็น่าแปลกใจที่เราไม่ยักเอามากิน ทั้งที่รสชาติดีแถมประโยชน์เพียบ
คราวหน้า ถ้าเจอผักกระสังในกระถางเมื่อไหร่ ลองเอามาทำ ยำผักกระสัง เมนูที่กำลัง intrend กินดู
ยำผักกระสัง
ยำผักกระสัง ทำได้ง่าย ๆ หั่นผักเป็นชิ้นขนาดพอประมาณ หมูสับหรือกุ้งลวก กุ้งแห้ง มะม่วงซอยหัวหอมซอย แครอตซอยฝอย ๆ ถั่วลิสงคั่ว พริกขี้หนูแห้งทอด ขิงซอย (ทุกอย่างกะปริมาณพอประมาณ)น้ำปลา น้ำตาลทราย น้ำมะนาวผสมเครื่องปรุงทุกอย่างเข้าด้วยกัน ปรุงรสตามชอบใจ แต่งรสอีกนิดด้วยใบโหระพาและสะระแหน่ เท่านี้ก็อร่อยแล้วละ
ข้อควรระวัง
ผู้ที่แพ้พืชที่มีกลิ่นฉุนประเภท Mustard (พืชที่เป็นเครื่องเทศทั้งหลาย) ไม่ควรกินผักกระสังเด็ดขาดถ้าไม่ชอบรสเผ็ดซ่านิด ๆ แต่อยากลองกินให้ถอนผักกระสังทั้งรากแล้วเอาไปจุ่มน้ำ ให้รากดูดน้ำขึ้นไปจนอิ่ม แล้วจึงเอามาปรุงอาหาร จะช่วยลดความเผ็ดซ่าลงได้